Thu ngân sách từ cá nhân, hộ kinh doanh xấp xỉ 1 tỷ USD/năm

Thu từ cá nhân, hộ kinh doanh đạt gần 1 tỷ USD

Theo dự thảo xây dựng dự án Luật Quản lý thuế (thay thế) của Bộ Tài chính, năm 2024, tổng số hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh là 3,6 triệu, tăng 6% so với năm 2023.

Trong đó, số hộ kinh doanh ổn định, gồm hộ khoán và hộ kê khai là 2,2 triệu hộ, tăng 4% so với cùng kỳ năm trước. Số hộ thuộc diện phải nộp thuế (có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm) là 1,3 triệu hộ, chiếm tỷ lệ 59%.

Bộ Tài chính cho biết, thu từ hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đóng góp vào ngân sách năm 2024 là 25.953 tỷ đồng, tăng 20% so với mức 21.638 tỷ đồng của năm 2023, tương đương gần 1 tỷ USD.

Cụ thể, có 2,15 triệu hộ nộp thuế theo phương pháp khoán, trong đó 1,22 triệu hộ đóng thuế với mức trung bình toàn quốc là 686.000 đồng/tháng/hộ. Đồng thời, có 84.499 hộ nộp thuế theo phương pháp kê khai với mức thuế trung bình 3,29 triệu đồng/tháng/hộ.

Bộ Tài chính ước tính, năm 2025, sẽ ghi nhận khoảng 1,8 triệu hộ kinh doanh có doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm, đóng góp khoảng 5.500 tỷ đồng tiền thuế.

Đặc biệt, Bộ Tài chính cho biết, trong năm 2024 có 860 hộ kinh doanh đạt doanh thu từ 30 tỷ đồng trở lên. Trong đó, có 121 hộ khoán và 739 hộ kê khai, tập trung chủ yếu tại các khu vực: khu vực I (226 hộ), khu vực II (140 hộ), khu vực IV (77 hộ), khu vực XV (46 hộ), khu vực XVI (46 hộ), khu vực XVIII (50 hộ).

Đáng chú ý, có 5 hộ kinh doanh kê khai doanh thu vượt mức 200 tỷ đồng/năm. Tiêu biểu như hộ kinh doanh N.T.M.T chuyên bán lẻ thủy sản tươi sống thuộc Chi cục Thuế khu vực XI (Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị) đạt doanh thu gần 560 tỷ đồng; hộ kinh doanh Đ.T.O chuyên bán buôn thực phẩm tại Chi cục Thuế khu vực III (Hải Phòng, Quảng Ninh) đạt doanh thu gần 360 tỷ đồng, cùng với 3 hộ kinh doanh khác có doanh thu trên 200 tỷ đồng trong năm 2024.

Tiệm cận các chuẩn mực quản lý thuế quốc tế

Từ ngày 1/6/2025, các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên phải chuyển sang kê khai thuế và sử dụng hóa đơn điện tử. Đồng thời, từ ngày 1/1/2026, phương thức thuế khoán sẽ chính thức được bãi bỏ, thay thế hoàn toàn bằng phương pháp kê khai nhằm minh bạch hóa hoạt động kinh doanh và tăng hiệu quả quản lý thuế.

Theo Bộ Tài chính, việc áp dụng hóa đơn điện tử từ ngày 1/6 là phù hợp với xu hướng quản lý thuế điện tử của các nước phát triển.

Tuy nhiên, Bộ cũng lưu ý rằng quá trình chuyển đổi có thể tạo ra khoảng trống pháp lý và gây khó khăn cho các hộ kinh doanh siêu nhỏ như quầy tạp hóa, quán cà phê vỉa hè và người bán hàng online; đặc biệt đối với các hộ do phụ nữ, người dân tộc thiểu số hoặc người lớn tuổi quản lý với trình độ công nghệ còn hạn chế.

Bộ Tài chính nhận định, điều này có thể dẫn tới việc một số hộ nhỏ phải ngừng kinh doanh vì không đáp ứng được yêu cầu mới.

Dù vậy, giải pháp này không chỉ giúp chấm dứt tình trạng bất bình đẳng trong nghĩa vụ thuế mà còn đảm bảo tính thống nhất và hiện đại của hệ thống pháp luật, giúp Việt Nam tiệm cận hơn với chuẩn mực quốc tế.

Bộ Tài chính kỳ vọng, việc áp dụng hóa đơn điện tử và kế toán đơn giản sẽ thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi số, tạo nền tảng cho các hộ kinh doanh phát triển theo hướng chuyên nghiệp, từng bước chuyển đổi lên mô hình doanh nghiệp và hưởng lợi từ các chính sách hỗ trợ lớn hơn theo Nghị quyết 198.