Cảnh báo về 'điểm tới hạn' nóng lên toàn cầu trước thềm COP30
Sự nóng lên toàn cầu đang vượt qua các ngưỡng nguy hiểm sớm hơn dự kiến khi các rạn san hô trên thế giới hiện ở trong tình trạng chết hàng loạt gần như không thể đảo ngược, đánh dấu cái mà các nhà khoa học hôm thứ Hai (13/10) mô tả là "điểm tới hạn" đầu tiên trong sự sụp đổ hệ sinh thái do khí hậu.
Cảnh báo trong báo cáo "Điểm Tới Hạn Toàn Cầu" của 160 nhà nghiên cứu khắp thế giới, tổng hợp các nghiên cứu khoa học đột phá để ước tính các điểm không thể quay đầu, được đưa ra chỉ vài tuần trước thềm hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP30 năm nay được tổ chức tại rìa rừng nhiệt đới Amazon ở Brazil.
Chính hệ thống rừng nhiệt đới Amazon hiện cũng có nguy cơ sụp đổ một khi nhiệt độ trung bình toàn cầu vượt quá chỉ 1,5 độ C dựa trên tỷ lệ phá rừng, báo cáo cho biết, đồng thời hạ thấp ngưỡng ước tính trước đây cho Amazon.
Một mối quan ngại khác nếu nhiệt độ tiếp tục tăng là mối đe dọa gián đoạn đối với dòng hải lưu lớn có tên Dòng Đảo Lộn Kinh Tuyến Đại Tây Dương (AMOC), vốn giúp đảm bảo mùa đông ôn hòa ở Bắc Âu.
"Biến đổi đang diễn ra nhanh chóng, một cách bi thảm, ở một số phần của khí hậu và sinh quyển", nhà khoa học môi trường Tim Lenton tại Đại học Exeter, tác giả chính của báo cáo, cho biết.
Hình ảnh rạn sạn hô trước và sau khi bị tẩy trắng do tác động từ nhiệt độ gia tăng.
Lenton lưu ý về những dấu hiệu tích cực liên quan đến việc loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch - thủ phạm chính gây ra biến đổi khí hậu. Ví dụ, theo dữ liệu từ tổ chức phi lợi nhuận Ember, năm nay, lần đầu tiên năng lượng tái tạo chiếm tỷ trọng phát điện cao hơn than đá.
Các nhà khoa học đã kêu gọi các quốc gia tại COP30 vào tháng 11 tới cùng nỗ lực nhằm hạ thấp lượng khí thải carbon gây nóng lên toàn cầu.
Các nhà khoa học bất ngờ trước tốc độ thay đổi diễn ra trong tự nhiên, với nhiệt độ trung bình toàn cầu đã tăng 1,3-1,4 độ C so với mức trung bình thời kỳ tiền công nghiệp, theo dữ liệu từ các cơ quan khoa học của Liên hợp quốc và Liên minh Châu Âu.
Hai năm vừa qua là hai năm nóng nhất Trái Đất từng được ghi nhận, với các đợt sóng nhiệt biển đã gây áp lực lên 84% các rạn san hô trên thế giới đến mức tẩy trắng và, trong một số trường hợp, là chết hoàn toàn. Các rạn san hô duy trì sự sống cho khoảng một phần tư sinh vật biển.
Để san hô phục hồi, các nhà khoa học đề xuất rằng thế giới cần hành động quyết liệt để đẩy nhanh các biện pháp khí hậu nhằm đưa nhiệt độ quay trở lại mức chỉ cao hơn 1 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp.
"Báo cáo mới chỉ rõ rằng mỗi năm, phạm vi và mức độ nghiêm trọng của các tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu lại gia tăng", ông Pep Canadell, một nhà khoa học cấp cao tại Trung tâm Khoa học Khí hậu CSIRO của Úc, cho biết.
Dựa trên các chính sách quốc gia hiện tại, thế giới đang trên đà nóng lên khoảng 3,1 độ C trong thế kỷ này.
