Đại biểu Quốc hội đề xuất mạnh dạn bỏ thi tốt nghiệp trung học phổ thông

Ngày 20/11, thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, đại biểu Quốc hội Tô Văn Tám (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ngãi) bày tỏ quan điểm nên mạnh dạn bãi bỏ việc tổ chức hai kỳ thi cùng lúc: Thi tốt nghiệp phổ thông và lấy kết quả để xét tuyển đại học.

Đại biểu Tô Văn Tám nhận thấy bản chất của hai kỳ thi này khác nhau. Theo đó, xét tốt nghiệp phổ thông chỉ nhằm đánh giá ngưỡng đạt được chuẩn trung học phổ thông. Trong khi đó, thi đại học lại nhằm mục đích so sánh giữa các học sinh để chọn ra những người đủ điều kiện vào học đại học, những người có kiến thức, kỹ năng chuyên môn, khả năng nghiên cứu cơ bản, đổi mới sáng tạo và kỹ năng thực hành.

“Vì hai bản chất khác nhau này rất khó để tổ chức một kỳ thi chung mà vẫn đạt được mục tiêu kép. Đề nghị mạnh dạn bỏ kỳ thi trung học phổ thông và chỉ giữ lại một kỳ thi đại học. Kỳ thi đại học sẽ có tính phân hóa rất cao để chọn người có năng lực, phù hợp với trình độ cao của bậc đại học. Cách thức tổ chức thi thế nào sẽ do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định”, Đại biểu đề xuất.

Bày tỏ tán thành nội dung sửa đổi, bổ sung tại khoản 2 Điều 9 về phân luồng trong giáo dục, đại biểu Tô Văn Tám cho rằng, phân luồng không phải là sự chia tách hay phân biệt đối xử đối với người học, mà là tạo ra nhiều cơ hội, nhiều lựa chọn phù hợp với năng lực, sở trường và hoàn cảnh của người học khi bước vào đời.

Để tổ chức thực hiện phân luồng trong giáo dục có hiệu quả, theo đại biểu Tô Văn Tám cần phải có một giải pháp tổng thể và đồng bộ. “Đề nghị dự thảo cần bổ sung quy định mang tính nguyên tắc về trách nhiệm phối hợp tổ chức hướng nghiệp giáo dục giữa nhà trường, gia đình, doanh nghiệp và chính quyền nhà nước. Cụ thể, nhà trường đóng vai trò đổi mới sáng tạo, gia đình và học sinh thay đổi nhận thức, doanh nghiệp đồng hành, và cơ quan nhà nước dẫn dắt bằng chính sách. Đây sẽ là cơ sở để Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định chi tiết về hướng nghiệp và phân luồng”, đại biểu đề nghị.

Cũng trong phiên thảo luận ngày 20/11, góp ý kiến cho dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), đại biểu Quốc hội Lê Thị Thanh Lam (Đoàn ĐBQH TP Cần Thơ) đề nghị, Cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu và quy định thêm về mô hình đại học vùng. Xung quanh mô hình này vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau, trong đó có ý kiến là nên bỏ hoặc tổ chức lại mô hình này để hiệu quả cao và giảm tính trung gian.

Theo đại biểu, hiện nay nước ta có 3 đại học vùng: Đại học Đà Nẵng, Đại học Thái Nguyên và Đại học Huế. Tại Điều 13 của dự thảo Luật mô tả về Đại học Quốc gia khá chi tiết, trong khi đại học vùng được mô tả ở khoản 2 Điều 12 như mô tả chung cho các cơ sở giáo dục đại học ở khoản 1 và chỉ thêm nội dung: “đồng thời, có nhiệm vụ liên kết vùng, phát triển vùng, góp phần thực hiện chiến lược phát triển quốc gia”.

Đại biểu Lê Thị Thanh Lam nhận thấy, nhiệm vụ này thì đại học nào cũng thực hiện, nói cách khác là vai trò của các cơ sở đại học và đại học vùng thì không khác nhau. Theo Thông tư số 10 năm 2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đại học vùng có Hội đồng và Ban Giám đốc chịu trách nhiệm quản lý nhiều trường đại học thành viên cùng các đơn vị trực thuộc như khoa, trung tâm, viện nghiên cứu. Đại học vùng vừa thực hiện chức năng quản lý nhà nước được Bộ phân cấp, vừa trực tiếp tổ chức đào tạo, nghiên cứu các khoa như cơ sở giáo dục đại học.

Chỉ rõ thực tế mô hình này trở thành một cấp trung gian giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo với các trường thành viên, vừa làm chủ quản, vừa làm đơn vị sự nghiệp khiến cơ chế trách nhiệm bị phân tán, quyền tự chủ của trường, của thành viên cũng bị hạn chế, đại biểu Lê Thị Thanh Lam cho rằng, điều này không phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 71-NQ/TW của Trung ương với yêu cầu giảm đầu mối, đẩy mạnh phân cấp và xóa bỏ cấp trung gian để bảo đảm quản trị thống nhất, hiệu quả.

Từ các cơ sở trên, đại biểu Quốc hội Lê Thị Thanh Lam kiến nghị Ban soạn thảo nghiên cứu nên bỏ quy định đại học vùng hoặc tái cấu trúc mô hình đại học vùng trong hệ thống cơ sở giáo dục đại học. Các trường thành viên của đại học vùng hầu hết mang tính chuyên ngành mà đây không phải là xu hướng của các đại học trên thế giới. Vì đại học đa ngành, đa lĩnh vực và liên ngành mới là xu hướng hiện nay.

Đại biểu kiến nghị nên cấu trúc các trường đại học thành viên trong đại học vùng thành các đại học đa ngành, lĩnh vực với nhiều trường chuyên ngành. Điều này có thể mỗi đại học vùng sẽ có nhiều đại học độc lập đủ mạnh, đủ tiếp tục đầu tư để mạnh và đạt các tiêu chí, tiêu chuẩn theo quốc tế, đóng vai trò đào tạo nhân lực nghiên cứu.

“Hiện nay, Đảng và Nhà nước ta đang thực hiện chủ trương tinh gọn và tổ chức hành chính, đơn vị sự nghiệp. Việc rà soát, sắp xếp lại mô hình đại học vùng là cần thiết. Bởi bãi bỏ mô hình này không phải từ bỏ các đại học đóng vai trò quan trọng cho phát triển vùng mà là thực hiện đúng tinh thần Nghị quyết 71-NQ/TW của Trung ương - xóa bỏ cấp trung gian, tinh gọn bộ máy và tăng quyền tự chủ thực chất cho các cơ sở giáo dục đại học để phát triển ngày càng mạnh hơn, đúng hơn với xu hướng phát triển chung của đại học”, đại biểu Lê Thị Thanh Lam nhấn mạnh.