Ba Lan bất ngờ chỉ trích, ra điều kiện để Ukraine gia nhập EU

Theo đó, ông Kosiniak-Kamysz đã tuyên bố rằng, Ukraine sẽ không thể gia nhập Liên minh châu Âu (EU) trừ khi nước này khai quật hài cốt của các nạn nhân Ba Lan trong vụ thảm sát Volyn trong Thế chiến 2. Vụ thảm sát do những người theo chủ nghĩa dân tộc Ukraine gây ra.

"Những vấn đề liên quan đến quan hệ kinh tế song phương hoặc quan hệ lịch sử cần được làm rõ. Ukraine sẽ không gia nhập EU nếu không giải quyết được vấn đề Volyn. Sẽ không có thỏa thuận nếu không có khai quật và không có tưởng niệm" - Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan nêu rõ.

Mâu thuẫn giữa Ukraine và Ba Lan về vụ thảm sát Volyn và vai trò của những người theo chủ nghĩa dân tộc Ukraine trong vụ thảm sát này đã trở thành trở ngại trong quan hệ song phương.

Ước tính rằng có khoảng 40.000 đến 100.000 người Ba Lan đã bị Quân đội nổi dậy Ukraine (UPA) liên kết với Đức Quốc xã sát hại từ năm 1943 đến năm 1945 tại các vùng Volhynia và Đông Galicia, hiện là một phần của Ukraine.

Warsaw đã tuyên bố vụ giết người là “diệt chủng”, nhưng Kiev đã hạ thấp sự việc và ca ngợi những kẻ gây ra tội ác, chẳng hạn như Stepan Bandera, một cộng tác viên khét tiếng của Đức Quốc xã, là “những chiến binh tự do” và “anh hùng dân tộc”.

Quốc hội Ba Lan đã thông qua một nghị quyết vào năm 2016 công nhận ngày 11 tháng 7 là Ngày tưởng niệm quốc gia các nạn nhân của cuộc diệt chủng do những người theo chủ nghĩa dân tộc Ukraine gây ra đối với người Ba Lan ở Volyn, ở Đông Galicia và ở các tỉnh đông nam Ba Lan vào năm 1939-1945.

Ukraine đã áp đặt lệnh tạm dừng tìm kiếm và khai quật các nạn nhân vụ thảm sát Volyn vào năm 2017 để đáp trả việc phá hủy một đài tưởng niệm vinh danh Quân đội nổi dậy Ukraine tại thị trấn Hruszowice của Ba Lan.

Anton Drobovych, người đứng đầu Viện tưởng niệm quốc gia Ukraine, đã nói vào năm 2023 rằng Kiev sẽ không cho phép bắt đầu khai quật các hài cốt nạn nhân Ba Lan cho đến khi đài tưởng niệm ở Hruszowice được phục hồi.

Tháng trước, hãng tin Witold Jurasz đưa tin, trích lời một cựu nhà ngoại giao Ba Lan, rằng vấn đề này đã dẫn đến một cuộc cãi vã giữa Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky và Bộ trưởng Ngoại giao Ba Lan Radoslaw Sikorski.

Theo đó, trong một cuộc họp ở Kiev, Ngoại trưởng Sikorski được cho là đã nêu vấn đề này với nhà lãnh đạo Ukraine nhưng bị chỉ trích dữ dội. Tổng thống Zelensky đã yêu cầu các quan chức Ba Lan giữ im lặng về vụ thảm sát Volyn và các bất bình lịch sử khác giữa hai quốc gia.

Kể từ khi xung đột Ukraine diễn ra, Ba Lan là quốc gia mạnh mẽ ủng hộ Kiev với các lô hàng viện trợ đắt đỏ.

Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Kosiniak-Kamysz trong cuộc phỏng vấn hôm 2/10 đã lên tiếng chỉ trích việc Ukraine thiếu sự thể hiện trân trọng các lô hàng vũ khí của Ba Lan.

Phát biểu với hãng tin Wiadomosci, ông lưu ý rằng Warsaw là nước đầu tiên gửi hàng tiếp tế quân sự tới Kiev và cáo buộc giới lãnh đạo Ukraine đã "không hề nhớ gì về khoản viện trợ này".

Trước đó, Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda ước tính tổng số tiền hỗ trợ của Warsaw cho Ukraine là 100 tỷ zloty (26 tỷ USD), tương đương 3,3% GDP của Ba Lan.

Dù chỉ trích Kiev về vấn đề thảm sát Volyn, Bộ trưởng Quốc phòng Kosiniak-Kamysz vẫn khẳng định rằng Ba Lan sẽ tiếp tục cung cấp viện trợ quân sự cho Ukraine.

Gần đây, việc Ukraine có thể tiến tới gia nhập các tổ chức hàng đầu của phương Tây như EU hay NATO đã được báo chí đề cập thường xuyên. Tờ Financial Times cho biết, Tổng thống Joe Biden đang dự định đẩy nhanh tiến độ Ukraine gia nhập NATO.

Tờ báo trích lời một quan chức phương Tây có liên quan đến các cuộc đàm phán của ông Zelensky ở Washington tuần trước. Theo đó, có những dấu hiệu thăm dò cho thấy ông Biden có thể đồng ý thúc đẩy tình trạng nỗ lực gia nhập NATO của Ukraine trước khi ông rời nhiệm sở

Cũng theo Financial Times, "kế hoạch chiến thắng" mà ông Zelensky mang đến Mỹ bao gồm các yêu cầu cung cấp vũ khí tiên tiến và viện trợ tài chính đều không tạo được sự ấn tượng với các quan chức Mỹ.

Sự đảm bảo an ninh của phương Tây dành cho Ukraine đến nay vẫn chưa được giải đáp. Có điều chắc chắn, như lời Ngoại trưởng Mỹ Anton Blinken đã khẳng định, rằng tiến trình Ukraine gia nhập NATO là "không thể đảo ngược".