Dừa Việt Nam thêm cơ hội thâm nhập sâu thị trường Trung Quốc

Phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với ông Cao Bá Đăng Khoa, Tổng Thư ký Hiệp hội Dừa Việt Nam xung quanh vấn đề này.

Trung Quốc cấp thêm mã số vùng trồng: Cú hích cho dừa Việt Nam

- Việc Trung Quốc cấp 6 mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói cho An Giang mang ý nghĩa như thế nào đối với ngành dừa địa phương và cả nước?

Ông Cao Bá Đăng Khoa: Hiện nay, trên thế giới có 225 quốc gia có nhu cầu nhập khẩu dừa nhưng chỉ 179 quốc gia có khả năng xuất khẩu. Đáng chú ý, chỉ khoảng 5-6 quốc gia chiếm hơn 90% sản lượng xuất khẩu toàn cầu, trong đó có Philippines, Indonesia, Malaysia và Việt Nam.

Mới đây, Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) đã chính thức phê duyệt cấp 6 mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói dừa của tỉnh An Giang, có hiệu lực từ ngày 22/8/2025. Đây được xem là bước tiến quan trọng, mở rộng cơ hội cho ngành dừa An Giang nói riêng và Việt Nam nói chung tại thị trường Trung Quốc, nơi chiếm tới 30-35% tổng kim ngạch xuất khẩu dừa của Việt Nam và có lợi thế logistics gần gũi.

Thực tế, dừa tươi của Việt Nam mới chỉ tham gia xuất khẩu trong 5 năm trở lại đây. Nếu giai đoạn 2019 - 2020, giá thu mua tại vườn chỉ ở mức 1.900 – 2.000 đồng/trái, thì nay đã tăng lên 13.000 - 14.000 đồng/trái. Trong khi đó, tại các siêu thị lớn ở Trung Quốc như Bắc Kinh, Thượng Hải hay Thiên Tân, giá bán lẻ dừa tươi có thể lên tới gần 100.000 đồng/trái. Đây không phải mức giá cao đối với người tiêu dùng bản địa, song thị trường này lại đặt ra nhiều yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn chất lượng.

Với dư địa xuất khẩu rất lớn, việc được cấp mã số vùng trồng sẽ là chìa khóa quan trọng cho trái dừa tươi Việt Nam tiếp cận sâu hơn thị trường tỷ dân. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, ngành dừa cần tiếp tục duy trì tính minh bạch trong sản xuất, tránh đi vào “vết xe đổ” như một số loại nông sản khác thời gian qua.

- Hiện nay, dừa Việt Nam chiếm khoảng bao nhiêu phần trăm trong tổng dung lượng nhập khẩu dừa của Trung Quốc, thưa ông?

Ông Cao Bá Đăng Khoa: Dừa Việt Nam mới vào thị trường Trung Quốc khoảng 5 năm, nhưng chính thức có chỗ đứng chỉ trong 2 năm trở lại đây. Vì vậy, thị phần vẫn còn khá khiêm tốn. Trung Quốc hiện nhập khẩu dừa tươi từ nhiều nguồn, chủ yếu là Thái Lan, Malaysia, Philippines, Indonesia…, trong đó dừa tươi của Việt Nam chỉ đứng ở vị trí thứ 7-8 tại thị trường này. Tuy nhiên, ở phân khúc dừa chế biến sâu, sản phẩm Việt Nam lại có lợi thế cạnh tranh hơn.

Mỗi năm, Trung Quốc tiêu thụ hơn 6 tỷ trái dừa, trong khi Việt Nam mới đáp ứng được một phần rất nhỏ. Điều đó cho thấy dư địa thị trường cho dừa Việt Nam còn vô cùng rộng mở.

- Vào thị trường Trung Quốc sau các nước khác, đâu là yếu tố nâng sức cạnh tranh của dừa Việt Nam, thưa ông?

Ông Cao Bá Đăng Khoa: Cùng với lợi thế về giá, dừa Việt Nam còn nổi bật nhờ nguồn giống. Phần lớn các giống dừa trong nước đều được ươm trồng, lai tạo tự nhiên, không qua biến đổi hay lai tạo gen. Nhờ vậy, dừa Việt Nam giữ được hương thơm và vị ngọt đặc trưng, được người tiêu dùng tại Mỹ và Trung Quốc đặc biệt ưa chuộng.

Xuất khẩu dừa tươi cũng có nhiều ưu thế như dễ vận chuyển, thời gian bảo quản dài, đồng thời có thể chế biến thành nhiều sản phẩm giá trị gia tăng như dừa khô, sữa dừa, nước dừa đóng hộp hay nguyên liệu sản xuất hóa mỹ phẩm.

Đáng chú ý, ngành dừa đang dần chuyển hướng sang canh tác hữu cơ, gắn với việc bảo tồn các giá trị đạo đức trong nông nghiệp. Đây được xem là con đường phát triển bền vững, giúp dừa Việt Nam khẳng định chỗ đứng vững chắc hơn trên thị trường quốc tế.

Xuất khẩu dừa Việt Nam kỳ vọng vượt mốc 1,1 tỷ USD năm 2025

- Năm nay, dừa được giá, ông có nhận định như thế nào về kim ngạch xuất khẩu toàn ngành năm nay?

Ông Cao Bá Đăng Khoa: Giá và kim ngạch xuất khẩu dừa năm nay có nhiều điểm đáng chú ý. Thứ nhất, giá dừa khô nguyên liệu liên tục tăng cao từ đầu năm đến nay. Ngược lại, giá dừa tươi đã quay đầu giảm trong khoảng hai tháng gần đây. Nguyên nhân chính xuất phát từ tình trạng vùng trồng không đồng đều, nhiều nơi trồng dừa theo cảm tính, không tuân thủ quy hoạch và chuẩn giống. Điều này khiến doanh nghiệp khó khăn trong việc thu mua đồng nhất: Một lô hàng 5 container nhưng rất khó bảo đảm cùng loại nguyên liệu, cùng kích cỡ.

Nói cách khác, chuỗi cung ứng vẫn thiếu minh bạch, mới chỉ gọt vỏ mà chưa biết phân loại hàng theo yêu cầu khách hàng. Việc trộn lẫn nhiều giống dừa khác nhau như dừa lửa, dừa xiêm xanh, dừa xiêm đỏ… cũng khiến giá dừa tươi hạ nhiệt so với mức cao điểm đầu năm và cuối năm ngoái.

Thứ hai, giá dừa khô nguyên liệu vẫn giữ ở mức cao, trong khi lượng dừa nguyên liệu nhập khẩu từ đầu năm đến nay tăng mạnh, đạt gần 80 triệu USD và tiếp tục duy trì xu hướng này. Nhờ đó, xuất khẩu dừa năm nay dự kiến tăng khoảng 20% so với năm ngoái. Tuy nhiên, nếu trừ đi kim ngạch nhập khẩu, mức tăng trưởng thực tế chỉ đạt 10-12%, cao nhất khoảng 15%.

Dự báo, kim ngạch xuất khẩu dừa năm 2025 có thể mang về từ 1,1 đến 1,15 tỷ USD.

Xin cảm ơn ông!

Hiện cả nước có hơn 200.000 ha dừa, sản lượng thu hoạch hằng năm đạt khoảng 2,28 triệu tấn. Việt Nam hiện đứng thứ 4 trong số các nước xuất khẩu dừa tại châu Á - Thái Bình Dương và thứ 5 thế giới. Hiệp hội Dừa Việt Nam khẳng định, việc xây dựng bản đồ số vùng trồng dừa là cấp thiết, nhằm khẳng định giá trị cây dừa và phục vụ truy xuất nguồn gốc.