Đánh thức "mỏ vàng" từ sự kết hợp giữa thể thao và du lịch

*Tiềm năng bùng nổ và sức bật từ những con số ấn tượng

Ngày 17/12, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ninh tổ chức Hội thảo “Phát triển du lịch gắn với thể thao tỉnh Quảng Ninh năm 2025” để tìm giải pháp tháo gỡ những "điểm nghẽn" và khơi thông tiềm năng.

Ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao tỉnh Quảng Ninh khẳng định, xu hướng du lịch thể thao (sports tourism) đang gia tăng mạnh mẽ trên thế giới và có tiềm năng lớn tại địa phương.

Năm 2025, Quảng Ninh trở thành điểm đến của hơn 10 sự kiện thể thao lớn với sự tham gia của gần 100.000 vận động viên và du khách. Các giải đấu uy tín như, VNExpress Marathon Amazing Hạ Long, Halong Bay Heritage Marathon, Aqua Warriors Halong Bay 2025 hay giải Pickleball Doanh nhân trẻ Việt Nam toàn quốc lần thứ I năm 2025 tạo nên sức hút cho du lịch địa phương.

Phong trào thể thao quần chúng phát triển với tỷ lệ người tập luyện thường xuyên đạt 42% và hơn 2.200 câu lạc bộ thể thao đang hoạt động. Đặc biệt, thể thao thành tích cao của tỉnh đạt nhiều kết quả nổi bật với các Huân chương Lao động hạng Nhất, hạng Nhì cho vận động viên đạt thành tích xuất sắc tại các giải thế giới và châu Á.

Hiệu quả kinh tế từ du lịch thể thao không chỉ là lý thuyết mà đã được chứng minh qua thực tế sinh động tại các địa phương. Ông Phạm Xuân Thành, Phó Chủ tịch UBND phường Yên Tử chia sẻ, việc tổ chức các giải chạy và hoạt động thể thao núi tại Yên Tử mang lại lợi ích kép. Trong những ngày diễn ra sự kiện, các cơ sở lưu trú, nhà hàng và dịch vụ tại đây ghi nhận doanh thu tăng từ 20 - 40% so với ngày thường. Thậm chí, có thời điểm vận động viên và du khách đã lấp đầy 100% công suất phòng nghỉ trên địa bàn phường, tạo ra nhu cầu lan tỏa sang khu vực lân cận. Không chỉ vậy, hoạt động trekking và trải nghiệm rừng còn tạo thêm việc làm, thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm OCOP, trở thành kênh quảng bá hiệu quả hình ảnh vùng núi thiêng Yên Tử tới bạn bè quốc tế.

Tuy nhiên, dù có tiềm năng to lớn, du lịch thể thao tại Quảng Ninh vẫn còn những hạn chế cần nhìn nhận thẳng thắn. Ông Nguyễn Việt Dũng chỉ rõ vai trò kết nối giữa du lịch và thể thao hiện nay còn rời rạc, chưa liền mạch. Hệ thống cơ sở vật chất dù được quan tâm nhưng chưa đồng bộ, nguồn nhân lực chuyên sâu như huấn luyện viên, hướng dẫn viên thể thao mạo hiểm hay y bác sĩ thể thao vẫn còn thiếu và hạn chế về chuyên môn. Thêm vào đó, kinh tế thể thao chưa phát triển tương xứng, hoạt động xã hội hóa còn thiếu cơ chế khuyến khích đầu tư và các sản phẩm du lịch thể thao có thương hiệu mạnh vẫn còn là "khoảng trống".

*Giải mã "điểm nghẽn", định hình hệ thống giải pháp bứt phá

Dưới góc nhìn chuyên gia, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phạm Hồng Long, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo Khoa Du lịch học (Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội) đã chỉ ra các "điểm nghẽn" then chốt như: Khoảng trống pháp lý, sự đứt gãy trong chuỗi giá trị, nút thắt về nguồn nhân lực và sự xung đột giữa bảo tồn di sản với khai thác kinh tế. ể du lịch thể thao mạo hiểm thực sự trở thành "mỏ vàng", Quảng Ninh cần thay đổi tư duy quản lý, chuyển từ "quản lý cấm đoán" sang "quản lý rủi ro dựa trên tiêu chuẩn" và tập trung kiến tạo sản phẩm có hàm lượng chất xám cao.

Từ góc độ doanh nghiệp lữ hành, bà Lê Thị Bích Hằng, Giám đốc Vietravel chi nhánh Quảng Ninh đề xuất những giải pháp rất cụ thể để loại hình này vận hành chuyên nghiệp hơn. Bà Hằng nhấn mạnh, việc quy hoạch các khu du lịch thể thao chuyên đề là bước đi then chốt. Vietravel đề xuất tỉnh phát triển các phân khu rõ rệt: Khu du lịch thể thao biển tổng hợp, khu trekking - leo núi - thám hiểm thiên nhiên và khu tổ chức giải thể thao phong trào. Tỉnh cần kêu gọi nhà đầu tư chuyên nghiệp vào các dự án sân golf, công viên thể thao mạo hiểm và đẩy mạnh xã hội hóa để đa dạng hóa nguồn lực, nâng cao chất lượng dịch vụ. Bà Hằng kiến nghị, cần chú trọng đào tạo đội ngũ hướng dẫn viên chuyên sâu về cứu hộ, sơ cấp cứu và quản trị rủi ro đảm bảo an toàn tuyệt đối cho khách hàng, từ đó, nâng cao uy tín thương hiệu du lịch Quảng Ninh.

Ông Phạm Xuân Thành, Phó Chủ tịch UBND phường Yên Tử đề xuất thêm nhóm giải pháp về hạ tầng và cộng đồng tại khu vực Yên Tử. Ông kiến nghị, tỉnh nghiên cứu ban hành Đề án phát triển du lịch thể thao - mạo hiểm khu vực miền núi, trong đó, xác định Yên Tử là trung tâm để mở rộng các tuyến “trekking sinh thái” đi qua rừng trúc, suối thác và kết nối tour liên vùng. Ông mong muốn nâng tầm các giải chạy tại Yên Tử thành hoạt động thường niên cấp tỉnh và đăng ký vào hệ thống thi đấu quốc gia.

Theo ông, cần phân cấp độ khó của từng cung đường để du khách dễ dàng lựa chọn theo năng lực. Việc đầu tư hệ thống biển chỉ dẫn song ngữ, trạm dừng nghỉ sinh thái kèm trạm sơ cấp cứu và ứng dụng công nghệ số như GPS là yêu cầu then chốt để đảm bảo an toàn. Ông nhấn mạnh việc đào tạo thanh niên địa phương thành hướng dẫn viên chuyên nghiệp tạo sinh kế bền vững và biến họ thành những "đại sứ di sản".

Công tác quảng bá cần được nâng tầm. Bà Lê Thị Bích Hằng đề xuất gắn các sự kiện thể thao với chương trình kích cầu du lịch và xây dựng chuỗi giải đấu thường niên mang tầm khu vực để tạo sự nhận diện mạnh mẽ.

Song hành với phát triển kinh tế, yếu tố bền vững không được bỏ qua. Các đại biểu đều thống nhất, phát triển thể thao núi phải tuân thủ nguyên tắc “không để lại gì ngoài dấu chân”, siết chặt quản lý rác thải và duy trì mô hình như, chạy bộ nhặt rác (plogging) để bảo vệ hệ sinh thái rừng đặc dụng nhạy cảm.

Phát triển du lịch thể thao không chỉ là giải pháp khắc phục tính mùa vụ mà còn là con đường khẳng định vị thế quốc tế của Quảng Ninh. Với sự cam kết của chính quyền cơ sở và sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp như, Vietravel, Quảng Ninh đang từng bước tháo gỡ khó khăn, hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số. Chỉ khi giải quyết hài hòa bài toán lợi ích kinh tế, an toàn cho du khách và bảo tồn tài nguyên, du lịch thể thao mới thực sự trở thành động lực đưa "ngành công nghiệp không khói" của vùng đất mỏ vươn tới những tầm cao mới./.

Thanh Vân