Kết hợp làng nghề và du lịch – cách làm mới từ một chủ thể OCOP 5 sao Quốc Gia

Giữa nhịp sống hiện đại hối hả, có những giá trị xưa cũ tưởng chừng bị lớp bụi thời gian phủ lấp lại âm thầm hồi sinh, mạnh mẽ và sâu sắc hơn bao giờ hết. Ở một góc nhỏ ven biển Thanh Hóa, nơi làng chài Khúc Phụ (xã Hoằng Phụ, huyện hoằng Hóa) nhuốm màu thời gian, có một thương hiệu mang khát vọng gìn giữ và lan tỏa tinh túy từ Biển Mẹ, đó là Lê Gia. Không chỉ là một nhà sản xuất nước mắm truyền thống danh tiếng, Lê Gia còn là ngọn gió mới thổi vào làng nghề một cách làm sáng tạo, kết hợp sản phẩm OCOP với du lịch trải nghiệm.

Và từ đó, nhà thùng mắm Lê Gia, một không gian đậm hồn quê, đã trở thành điểm đến đặc sắc trong hành trình khám phá xứ Thanh. Ở nơi ấy, du khách không chỉ được cảm nhận được mùi nồng nàn của cá, của muối, mà còn cảm nhận được mùi vị của ký ức, của lịch sử và cả tình người quê biển.

Từ giọt mắm đến du lịch trải nghiệm, lối đi mới của làng nghề truyền thống

Có thể bạn từng nghe nhiều về nước mắm, nhưng chỉ khi đến Lê Gia, bạn mới thật sự thấu cảm hành trình nhọc nhằn nhưng đầy tự hào để tạo nên một giọt “mật của biển”. Cá cơm béo mập được đánh bắt đúng vụ, muối hạt ủ 2 năm và rồi tất cả được nén gài theo phương pháp truyền thống suốt 24 tháng trong thùng gỗ. Không vội vã, không hóa chất, mỗi giọt nước mắm Lê Gia sóng sánh màu hổ phách, đậm đà vị mặn mòi, như chính tâm huyết, mồ hôi và niềm tin của bao thế hệ ngư dân.

Nhưng với Lê Gia, giấc mơ không chỉ dừng lại ở những chai mắm được bày bán trong siêu thị. Đó là hành trình xây nên một thương hiệu OCOP 5 sao đầu tiên của tỉnh Thanh Hóa, với tham vọng đưa hộ chiếu ẩm thực Việt ra thế giới. Giấc mơ ấy, không nằm trên giấy mà sống động qua từng chuyến xe chở khách từ biển Hải Tiến ghé thăm nhà máy, qua từng ánh mắt tò mò, thích thú của du khách khi lần đầu được tận mắt chứng kiến quy trình làm mắm và nghe những câu chuyện từ làng chài Khúc Phụ.

Du lịch giờ đây không chỉ là ngắm cảnh hay chụp hình “sống ảo”. Người ta tìm đến những hành trình chạm vào chiều sâu văn hóa, nơi có thể nghe, nhìn, chạm và cảm nhận thật sự. Chính bởi vậy, mô hình du lịch trải nghiệm tại nhà thùng mắm Lê Gia trở thành điểm nhấn độc đáo trong bản đồ du lịch Thanh Hóa.

Nằm cách biển Hải Tiến chỉ khoảng 3km, giữa không gian xanh mát tại khu nhà máy Lê Gia là những thùng gỗ cao lớn, nơi từng giọt mắm đang âm thầm chín tới. Tại đây, du khách không chỉ quan sát quy trình sản xuất mà còn được thử tay nghề làm mắm, nghe các nghệ nhân kể về những bí quyết truyền đời, những mùa biển nhớ và cả sự đổi thay của làng chài Khúc Phụ xưa và nay.

Trẻ nhỏ được chơi các trò chơi dân gian như nhảy sạp, ô ăn quan; người lớn thì thưởng thức mắm tôm, mắm tép với sung, khế, ổi, bánh tráng, tất cả đều miễn phí và đong đầy tình cảm quê hương. Không gian ấy, bình dị nhưng ấm cúng, không phô trương nhưng sâu lắng, khiến người ta khi rời đi đều mang theo một chút bâng khuâng, một chút yêu thương với nghề truyền thống tưởng chỉ còn trong ký ức.

OCOP và du lịch: Hai mảnh ghép cho phát triển bền vững

Trong Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, phát triển du lịch gắn với sản phẩm OCOP được xác định là một hướng đi hiệu quả, bền vững. Khi sản phẩm trở thành điểm đến, và điểm đến trở thành câu chuyện hấp dẫn xoay quanh sản phẩm – đó là lúc giá trị được nhân lên theo cấp số cộng.

Mắm Lê Gia là ví dụ điển hình. Với hai sản phẩm đạt OCOP 5 sao Quốc gia (nước mắm và mắm tôm), cùng một sản phẩm 4 sao (mắm tép) và một sản phẩm 3 sao (ruốc tôm sú), thương hiệu này đã tạo ra không chỉ những dòng sản phẩm chuẩn hóa chất lượng, mà còn một hành trình gắn bó với cộng đồng – đúng với tinh thần OCOP: “Mỗi xã một sản phẩm, mỗi sản phẩm một câu chuyện”.

Sự kết hợp giữa OCOP và du lịch không chỉ giúp tiêu thụ sản phẩm mà còn nâng tầm giá trị. Khách du lịch chính là những người kể lại câu chuyện thương hiệu một cách tự nhiên và hiệu quả nhất. Họ là những đại sứ văn hóa – những người sẽ nhớ về nước mắm Lê Gia như một phần của ký ức đẹp, và rồi giới thiệu đến bạn bè, người thân. Từ đó, một vòng tuần hoàn bền vững được tạo ra: sản xuất – quảng bá – tiêu dùng – bảo tồn.

Lê Gia không chỉ là một nhà máy. Đó là một “bảo tàng sống” về nghề làm mắm, là nơi để du khách tìm về ký ức, là sân chơi cho trẻ nhỏ hiểu hơn về ẩm thực dân tộc, là nơi mà giá trị truyền thống được kể bằng ngôn ngữ hiện đại thông qua sản phẩm OCOP, qua du lịch trải nghiệm, và qua mỗi giọt mắm mặn mòi.

Ở Lê Gia, từng giọt mắm chảy chậm rãi trong thùng gỗ, là nơi thời gian không bị quên lãng, mà đang từng ngày được chắt lọc thành những giá trị vĩnh cửu. Và cũng ở đó, mắm không chỉ là gia vị, mà là hồn Việt.

Sự tiên phong của các tổ chức, doanh nghiệp tại các địa phương cần được khuyến khích để thúc đẩy, hoàn thiện cơ chế chính sách để có thể nhân rộng mô hình, tạo ra sức lan tỏa cộng hưởng chung không chỉ cho du lịch và cả phát triển kinh tế xã hội vùng nông thôn.

Mô hình du lịch trải nghiệm nhà thùng mắm truyền thống Lê Gia tại thông Hồng Kỳ, xã Hoằng Phụ, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa là một ví dụ như vậy.

Những hoạt động điển hình tại nhà thùng mắm Lê Gia:

- Trực tiếp trải nghiệm, tìm hiểu quy trình và bí quyết của những nghệ nhân làm mắm để cho ra những giọt mật của biển – nước mắm màu hổ phách, sóng sánh, đậm đà nhỉ ra từ thùng gỗ khổng lồ.

- Trải nghiệm các trò chơi dân gian truyền thống: Nhảy sạp - Ô ăn quan - cờ vây…

- Được tìm hiểu và thưởng thức những sản phẩm mắm truyền thống trứ danh: Mắm tép, mắm tôm, mắm nêm, mắm kho quẹt, mắm ruốc… cùng với những món quà quê như: sung – khế - ổi – cóc – bánh tráng… hoàn toàn miễn phí.

- Du khách sẽ có thêm những thông tin, hiểu biết về an toàn thực phẩm, về gia vị mình ăn hàng ngày.

- Các bé được có không gian riêng để vui chơi trong không gian của biển và phù hợp với lứa tuổi.

- Du khách sẽ được đón tiếp chân thành và được hồi đáp thông tin kịp thời từ những nghệ nhân làng chài.

- Không gian check in, chụp ảnh trong khuôn viên xanh mát của cỏ cây và mang đậm chất làng biển.