Lisa Su - nữ CEO gốc Đài Loan đưa AMD trở thành đối thủ lớn nhất của Nvidia

Lisa Su, Chủ tịch kiêm Giám đốc Điều hành của Advanced Micro Devices (AMD), đã đưa công ty này từ bờ vực phá sản trở thành đối thủ cạnh tranh trực tiếp với Nvidia và Intel trong lĩnh vực chip bán dẫn.

Với tài lãnh đạo xuất sắc, bà đã biến AMD thành một tập đoàn trị giá khoảng 270 tỷ USD vào tháng 10/2025, nhờ vào những đổi mới trong lĩnh vực điện toán hiệu năng cao và đồ họa, đặc biệt là dòng chip Ryzen và bộ vi xử lý EPYC dành cho máy chủ.

Sinh ra tại Đài Nam, Đài Loan, năm 1969, Lisa Su cùng gia đình di cư sang Mỹ khi còn nhỏ. Lớn lên tại Queens, New York, bà sớm bộc lộ đam mê kỹ thuật khi thường xuyên tháo lắp và sửa chữa xe đồ chơi điều khiển từ xa.

Sau khi tốt nghiệp trường Trung học Khoa học Bronx vào năm 1986, bà theo học tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), nơi bà hoàn thành cả ba bằng cử nhân, thạc sĩ và tiến sĩ về kỹ thuật điện trong thập niên 1990.

Luận văn tiến sĩ của bà về MOSFET - các công tắc điện tử nhỏ trong chip máy tính đã đặt nền móng cho sự nghiệp trong ngành bán dẫn.

Hành trình sự nghiệp của Lisa Su

Lisa Su bắt đầu sự nghiệp với các vị trí kỹ sư, nghiên cứu và quản lý tại Texas Instruments, IBM và Freescale Semiconductor. Tại IBM, bà góp phần phát triển công nghệ kết nối đồng trong chip, thay thế cho nhôm.

Sau đó, với vai trò Phó Chủ tịch cấp cao tại Freescale, bà đã hỗ trợ công ty chuẩn bị cho đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng, tích lũy kinh nghiệm quản lý vượt ra ngoài lĩnh vực nghiên cứu.

Năm 2012, bà gia nhập AMD với vai trò Tổng Giám đốc các Đơn vị Kinh doanh Toàn cầu, khi giá trị thị trường của công ty chỉ dưới 2 tỷ USD. Lúc đó, AMD phụ thuộc nhiều vào chip cho máy tính cá nhân, nhưng thị trường này đang suy giảm do sự bùng nổ của điện thoại thông minh và máy tính bảng.

Dưới sự dẫn dắt của bà, AMD chuyển hướng sang chiến lược “bán tùy chỉnh”, điều chỉnh công nghệ cốt lõi để đáp ứng nhu cầu khách hàng cụ thể.

Chiến lược này đã giúp AMD giành được hợp đồng thiết kế và sản xuất chip cho máy chơi game PlayStation 4 của Sony và Xbox One của Microsoft, giảm sự phụ thuộc vào thị trường PC.

Đến tháng 10/2014, Lisa Su được bổ nhiệm làm Chủ tịch kiêm Giám đốc Điều hành của AMD. Bà quyết định tập trung vào sản xuất chip cao cấp cho điện toán đám mây, trung tâm dữ liệu và máy chơi game, đồng thời loại bỏ các dòng chip công suất thấp có biên lợi nhuận thấp.

Sự ra mắt của dòng chip Ryzen đã giúp AMD lấy lại thị phần trong lĩnh vực sản phẩm tiêu dùng, trong khi bộ vi xử lý EPYC củng cố vị thế trong các trung tâm dữ liệu.

Nhiều công ty lớn như Amazon, Microsoft và Google Cloud đã áp dụng chip EPYC. Đến năm 2018, AMD ra mắt GPU trung tâm dữ liệu 7 nanomet đầu tiên trên thế giới, gồm Radeon Instinct MI50 và MI60. Nhờ những bước tiến này, giá trị thị trường của AMD đạt hơn 110 tỷ USD vào năm 2020.

Những thách thức trong sự nghiệp

Dù đạt được thành công vượt bậc, Lisa Su vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Nvidia và Intel, hai đối thủ lớn của AMD, gần đây đã công bố hợp tác chiến lược để phát triển cơ sở hạ tầng trí tuệ nhân tạo và sản phẩm điện toán cá nhân. Động thái này khiến cổ phiếu Intel tăng 23% trong ngày công bố, đồng thời gây áp lực lên cổ phiếu AMD.

Ngoài ra, trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Donald Trump áp đặt các quy định kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt hơn đối với Trung Quốc - một trong những thị trường lớn của AMD, công ty đã chịu thiệt hại ước tính 800 triệu USD doanh thu từ dòng chip MI308 dành riêng cho thị trường này.

Tuy nhiên, đến tháng 7, lệnh hạn chế được dỡ bỏ, và AMD cùng Nvidia đồng ý chia sẻ 15% doanh thu từ bán chip tại Trung Quốc với chính phủ Mỹ để duy trì giấy phép xuất khẩu.

Khi đối mặt với chỉ trích, chẳng hạn như báo cáo từ SemiAnalysis cho rằng GPU của AMD vẫn thua kém Nvidia do phần mềm chưa tối ưu, Lisa Su giữ thái độ cởi mở. Bà đã dành 90 phút thảo luận với nhà phân tích chính của SemiAnalysis, nhấn mạnh rằng phản hồi là cơ hội để cải thiện.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội X, bà khẳng định AMD đã đầu tư lớn vào tối ưu hóa cho khách hàng, nhưng vẫn còn nhiều việc cần làm để phát triển hệ sinh thái rộng lớn hơn.

Cuộc sống cá nhân và những cột mốc nổi bật

Ngoài công việc, Lisa Su sống khá kín tiếng. Bà kết hôn với ông Daniel Lin, nhưng thông tin về thời điểm kết hôn hay gia đình của họ không được công khai.

Cả hai thường xuất hiện cùng nhau tại các sự kiện công cộng. Để duy trì năng lượng, bà tập boxing tại nhà, yêu thích trà chanh dây từ Starbucks và ngủ từ 5 đến 6 tiếng mỗi đêm, kéo dài đến 7 tiếng vào cuối tuần.

Năm 2022, Lisa Su trở thành cựu sinh viên đầu tiên của MIT tài trợ một tòa nhà mang tên mình - Tòa nhà Lisa T. Su, trước đây gọi là Building 12, nơi đặt MIT.nano.

Bà cũng thành lập Quỹ học bổng Lisa Su để hỗ trợ các nữ nghiên cứu sinh xuất sắc trong lĩnh vực công nghệ nano tại MIT. Năm 2024, tạp chí Time vinh danh bà là CEO của Năm, ghi nhận bà là người phụ nữ đầu tiên nhận danh hiệu này.

Một chi tiết thú vị là Lisa Su có quan hệ họ hàng với ông Jensen Huang, Giám đốc Điều hành Nvidia, đối thủ lớn nhất của AMD. Hai người là anh em họ hàng xa, với ông Huang lớn tuổi hơn. Dù đều di cư từ Đài Loan sang Mỹ từ nhỏ, họ chỉ gặp nhau khi đã thành công trong sự nghiệp.

Vào ngày 4/9, Lisa Su tham dự cuộc họp lực lượng đặc nhiệm về trí tuệ nhân tạo tại Nhà Trắng, do Đệ nhất phu nhân Melania Trump chủ trì, và sau đó dự tiệc tối cùng các lãnh đạo công nghệ lớn như đồng sáng lập Microsoft Bill Gates, Giám đốc Điều hành Apple Tim Cook và Giám đốc Điều hành Meta Mark Zuckerberg.

Trước đó, bà ủng hộ Kế hoạch Hành động AI của chính quyền Tổng thống Donald Trump, gọi đây là “bản thiết kế tuyệt vời” để Mỹ dẫn đầu trong lĩnh vực này, dù kế hoạch này vấp phải một số ý kiến trái chiều về việc vượt qua quy định cấp bang.

Với tài lãnh đạo và tầm nhìn chiến lược, Lisa Su không chỉ đưa AMD thoát khỏi khó khăn mà còn định vị công ty như một thế lực lớn trong ngành công nghệ, sẵn sàng đối mặt với những thách thức cạnh tranh và thay đổi chính sách toàn cầu.

Theo Business Insider