Giá nhà vượt xa thu nhập, người lao động TP HCM bị mắc kẹt giữa hai phân khúc

Bài toán nan giải của người thu nhập trung bình

Giấc mơ an cư của hàng triệu người lao động có thu nhập trung bình tại TP HCM đang dần trở nên xa vời, khi cả nhà ở xã hội và nhà ở thương mại đều vượt quá khả năng tiếp cận của họ.

Theo Nghị định 100, cá nhân độc thân có thu nhập không quá 15 triệu đồng mỗi tháng, vợ chồng không quá 30 triệu đồng mới được xét mua nhà ở xã hội. Mặc dù đã có điều chỉnh nâng ngưỡng thu nhập lên 4 triệu đồng mỗi người so với quy định cũ, nhưng mức tăng này vẫn không theo kịp biến động thực tế của thị trường và thu nhập đô thị.

Anh Nguyễn Quốc Dũng - kỹ sư công nghệ thông tin đang làm việc tại một công ty phần mềm ở quận Bình Thạnh, cho biết thu nhập cá nhân của anh vào khoảng 22 triệu đồng/tháng – vượt ngưỡng xét duyệt mua nhà xã hội. Tuy nhiên, với mức lương này, anh cũng không đủ khả năng tiếp cận nhà ở thương mại.

"Tôi chỉ có thể vay khoảng 700 triệu đồng, cộng thêm tiền tiết kiệm và vay mượn từ người thân là được khoảng hơn 1,2 tỷ đồng. Nhưng với số tiền này thì không thể mua nổi căn hộ nào trong thành phố, ngay cả nhà cũ ở xa trung tâm cũng khó," anh Dũng nói.

Tương tự, chị Trần Minh Châu – nhân viên ngân hàng tại TP Thủ Đức – cho biết vợ chồng chị từng đăng ký mua nhà ở xã hội tại một dự án ở khu Đông với giá gần 1,6 tỷ đồng. Nhưng sau khi xét duyệt, hồ sơ của họ bị loại vì thu nhập hai vợ chồng đạt 34 triệu đồng/tháng – vượt ngưỡng theo quy định, dù thực nhận chỉ còn khoảng 30 triệu sau khi trừ các khoản bảo hiểm.

"Chúng tôi bị loại vì một vài triệu chênh lệch, nhưng cũng chẳng thể vay mượn đủ để mua nhà thương mại. Hai vợ chồng làm công ăn lương, nuôi thêm con nhỏ, nên hoàn toàn không đủ sức chi trả cho căn hộ từ 2-3 tỷ đồng trở lên," chị Châu bày tỏ.

Nhà giá rẻ thiếu vắng, chính sách chưa đủ độ mở

Theo báo cáo từ Nhà Tốt cho thấy, giá sơ cấp căn hộ đã lên tới 86 triệu đồng/m2 và thứ cấp là 59 triệu đồng/m2. Như vậy, một căn hộ 55-60m2 hiện nay có giá từ 3,5 đến 5 tỷ đồng. Để vay được 50% số tiền này, người mua phải có thu nhập ít nhất 50 triệu đồng/tháng – điều không tưởng với đại đa số người lao động.

Từng nhận định về nút thắt này, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch HoREA cho biết, năm 2024, TP.HCM chỉ có khoảng 6.000 căn nhà ở xã hội và 1.600 căn nhà thương mại mở bán – hoàn toàn không còn căn hộ giá dưới 35 triệu đồng/m2. Trong khi đó, người trẻ, công chức, lao động có khi phải chờ nhiều năm mới có suất mua nhà xã hội, còn nhóm thu nhập trung bình thì không thuộc diện được ưu tiên chính sách, lại không thể mua nhà thương mại.

Theo chuyên gia này, dù Chính phủ đã ban hành chính sách ưu đãi tín dụng cho người trẻ dưới 35 tuổi và người thu nhập thấp, song nhóm thu nhập trung bình – đặc biệt là những người mua nhà lần đầu ở độ tuổi 40-50 – đang bị bỏ quên.

Do đó, ông Châu đề xuất cần bổ sung nhóm người mua nhà lần đầu, dù không thuộc diện nhà ở xã hội, vào diện được hỗ trợ vay tín dụng. Ngoài ra, cần có thêm chính sách ưu đãi với cán bộ công chức, viên chức, lực lượng vũ trang… là những người có thu nhập ổn định nhưng không đủ khả năng mua nhà thương mại.

Ngoài ra, nhiều ý kiến khác cho rằng cần điều chỉnh ngưỡng thu nhập xét duyệt nhà ở xã hội theo vùng, tương tự như cách xác định lương tối thiểu vùng. "Tại TP HCM, người có thu nhập dưới 20 triệu đồng/tháng không thể xem là cao. Nếu giữ nguyên tiêu chí như hiện nay, rất nhiều người thực sự cần nhà vẫn bị loại khỏi chính sách an cư,” một chuyên gia nhận định.

Giải pháp quan trọng nhất, theo các chuyên gia, vẫn là phát triển thêm nguồn cung nhà ở phù hợp với túi tiền đại đa số người lao động. Bên cạnh chính sách hỗ trợ vay, cần có cơ chế khuyến khích doanh nghiệp xây dựng nhà giá rẻ hoặc nhà cho thuê thương mại với giá hợp lý, để người chưa đủ điều kiện sở hữu có cơ hội ổn định cuộc sống.

Khi bài toán an cư được giải, cũng là lúc thị trường bất động sản có thể phát triển bền vững hơn, thay vì chỉ chạy theo phân khúc cao cấp và đầu cơ như hiện nay.