Toàn cảnh thị trường tài chính toàn cầu năm 2021: Hồi phục nhanh, lạm phát mạnh, giá trị tài sản thay đổi chóng mặt

Các nhà đầu cơ giá lên trên thị trường chứng khoán vẫn thắng lớn, trong khi Trung Quốc phải chứng kiến ​​sự xóa sổ 1 nghìn tỷ USD giá trị khỏi các lĩnh vực công nghệ và bất động sản nặng ký của mình. Thổ Nhĩ Kỳ kết thúc năm 2021 trong sự hỗn loạn trên thị trường tiền tệ. Bitcoin và các loại tiền điện tử khác biến động chưa từng thấy. Các nhà giao dịch lướt sóng đã làm chao đảo các quỹ phòng hộ. Và trên hết, dầu và khí gas là những ‘người chiến thắng’ ngoạn mục nhất khi có giá tăng lần lượt 50% và 48% trong năm 2021.

1 / CHỨNG KHOÁN THĂNG HOA

Giá cổ phiếu trong chỉ số chứng khoán MSCI của 50 quốc gia trên thế giới đã tăng thêm hơn 10 nghìn tỷ USD, tương đương 20%, nhờ những dấu hiệu hồi phục áp đảo ở khắp thế giới sau đại dịch COVID và dòng tiền kích thích khổng lồ của ngân hàng trung ương tiếp tục đổ vào. Chỉ số S&P 500 đã tăng 27% trong năm 2021, trong khi Nasdaq của các công ty công nghệ tăng 22%.

Cổ phiếu của các ngân hàng châu Âu đã có năm tốt nhất trong hơn một thập kỷ với mức tăng 34%, nhưng cổ phiếu của thị trường mới nổi đã mất 5%, làm hạn chế đà tăng đó.

"Chứng khoán Mỹ vẫn đắt giá tuyệt đối", Tommy Garvey, một thành viên của nhóm phân bổ tài sản của GMO, cho biết.

2 / DẦU MỎ TĂNG NGOẠN MỤC

Các thị trường hàng hóa đã gặp khó khăn khi những nền kinh tế lớn nhưng nghèo tài nguyên trên thế giới đang cố gắng trở lại trạng thái bình thường. Mức tăng tương ứng 50% và 48% đối với dầu và khí đốt tự nhiên là mức tăng tốt nhất trong vòng 5 năm trở lại đây, và đẩy giá vọt lên cao hơn cả trước khi xảy ra đại dịch.

Giá đồng - kim loại công nghiệp chủ chốt - đã hồi phục nhanh chóng và đạt mức cao kỷ lục vào tháng 4/2021, kết thúc năm vẫn giữ được mức tăng gần 25%, là năm tăng thứ hai liên tiếp. Giá kẽm cũng có mức tăng tương tự, trong khi nhôm tăng mạnh hơn, khoảng 40% - mức tăng mạnh mẽ nhất kể từ năm 2009.

Giá kim loại quý phổ biến nhất – vàng – giảm trong năm vừa qua, nhưng thị trường nông sản lại nở rộ, với giá ngô tăng gần 25%, đường tăng 22% và cà phê tăng 70%.

3 / BÃO TỐ TRÊN THỊ TRƯỜNG TRUNG QUỐC

Chiến dịch siết chặt kiểm soát các công ty trực tuyến lớn ở Trung Quốc, kết hợp với cuộc khủng hoảng trong lĩnh vực bất động sản, đã quét sạch hơn một nghìn tỷ USD khỏi thị trường Trung Quốc trong năm 2021.

Vốn hóa của Alibaba, được gọi là Amazon của Trung Quốc, bốc hơi gần 50%. Chỉ số rồng vàng của chứng khoán Trung Quốc niêm yết tại Mỹ giảm 42%, trong khi công ty bất động sản Evergrande vừa trở thành vụ vỡ nợ lớn nhất từ ​​trước đến nay.

Điều đó như một ‘quả bom’ rơi vào thị trường trái phiếu có lợi suất cao, còn gọi là trái phiếu 'rác' của Trung Quốc, khiến vốn hóa của mảng này bay mất khoảng 30%. Trái phiếu của các công ty bất động sản chiếm 67% trong chỉ số lợi suất trái phiếu bằng đô la Mỹ của các công ty Trung Quốc do ICE Data Services theo dõi.

"Nếu doanh số bán nhà tiếp tục giảm với tốc độ như hiện tại, GDP của Trung Quốc có thể dễ dàng giảm thêm 1 điểm phần trăm", Sailesh Lad, người phụ trách bộ phận thu nhập cố định của AXA Investment Managers cảnh báo.

4 / TRÁI PHIẾU KHÔNG CÒN LÀ MÓN HỜI

Lạm phát bùng nổ và các ngân hàng trung ương lớn bắt đầu giảm dần kích thích đã khiến thị trường trái phiếu phải trải qua một năm đầy khó khăn.

Trái phiếu kho bạc của Mỹ - được các nhà đầu tư vào nợ của chính phủ trên toàn cầu sử dụng làm chỉ số tham chiếu – đã giảm khoảng 3% trong năm 2021, lần giảm đầu tiên kể từ 2013, trong khi trái phiếu của Đức giảm khoảng 9% tính tới ngày 22/12/2021.

Về mặt tích cực, các nhà đầu tư vào nhóm trái phiếu 'rác' rủi ro nhất của doanh nghiệp - những trái phiếu được xếp hạng từ CCC trở xuống - đã kiếm được khoảng 10% ở cả Mỹ và Châu Âu.

Và không có gì đáng ngạc nhiên, trái phiếu liên quan đến lạm phát cũng hoạt động tốt, với TIP – trái phiếu chính phủ ngừa lạm phát - của Mỹ hồi phục 6%, trong khi trái phiếu TIP bằng đồng euro tăng 6,3% và các công ty liên kết của Anh kiếm được 3,7% trong năm 2021.

5 / CỔ PHIẾU 'MEME' LÊN NGÔI

Các nhà giao dịch bán lẻ trên Phố Wall gặt hái thành công không hề nhỏ trong năm 2021, tạo ra những động thái đáng chú ý và khối lượng giao dịch khổng lồ trong cái gọi là cổ phiếu 'meme'.

Cổ phiếu của GameStop đã tăng gần 2.500% trong tháng 1/2021 và tính chung cả năm tăng 700%. AMC Entertainment, một meme được yêu thích khác, vẫn tăng khoảng 1.200% trong năm, nhờ mức tăng mạnh tới 3.200% vào đầu tháng 6.

Tesla, ông trùm của lĩnh vực ô tô điện, đã phục hồi sau cú trượt giá hồi đầu năm. Nhưng các quỹ hoặc cổ phiếu khác có liên quan đến đổi mới - chẳng hạn như Quỹ đổi mới ARK và một số cổ phiếu năng lượng mặt trời, cổ phiếu BioTech và các công ty mua lại mục đích đặc biệt hoặc SPAC - giảm từ 20% đến 30%.

6 / LIRA THỔ NHĨ KỲ LAO DỐC THẢM

Đồng lira Thổ Nhĩ Kỳ sụt giảm đã trở thành thói quen trong những ngày gần đây, nhưng vẫn khiến các nhà đầu tư ngạc nhiên khi tính chung cả năm giảm cực mạnh.

Mọi thứ bắt đầu trở nên tồi tệ vào tháng 3 khi Tổng thống Tayyip Erdogan công khai chủ trương ‘anti’ lãi suất bằng việc thay thế một thống đốc ngân hàng trung ương vì thống đốc cũ muốn nâng lãi suất. Đồng tiền nước này đã trở nên tồi tệ hơn kể từ khi người đứng đầu ngân hàng mới bắt đầu cắt giảm lãi suất vào tháng 9.

Mặc dù có mức tăng khiêm tốn sau khi chính phủ vạch ra một kế hoạch không chính thống để hạn chế mất mát, đồng lira vẫn giảm hơn 40% trong năm 2021, cùng chung xu hướng giảm giá với trái phiếu của chính phủ.

7 / LẠM PHÁT NÓNG BỎNG

Lạm phát tăng vọt đã trở thành mối lo ngại lớn đối với các nhà đầu tư vào năm 2021 khi đại dịch làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu và khiến nhu cầu đối với mọi thứ, từ vi mạch đến khoai tây chiên, gặp khó khăn.

Với lạm phát của Mỹ tăng lên mức cao nhất kể từ những năm 1980, Cục Dự trữ Liên bang trong tháng 12/2021 đã thông báo rằng họ sẽ chấm dứt việc mua trái phiếu – đã áp dụng trong suốt thời kỳ đại dịch - sớm hơn dự kiến ​​trước đó, và Ngân hàng Anh trở thành ngân hàng trung ương đầu tiên của nhóm G7 tăng lãi suất kể từ khi COVID bùng phát.

Các ngân hàng trung ương lớn khác dự kiến cũng ​​sẽ làm theo trong năm tới, trong khi tình hình lạm phát tại một số thị trường mới nổi chính đã có dấu hiệu được cải thiện tốt.

8 / THỊ TRƯỜNG MỚI NỔI MỜ NHẠT

Các nhà đầu tư đã đặt nhiều hy vọng vào các thị trường mới nổi trong năm 2021, nhưng nhiều nhà đầu tư đã thất vọng.

Những biện pháp siết chặt ở Trung Quốc và sự tồn tại dai dẳng của đại dịch COVID đã khiến cổ phiếu của các thị trường mới nổi giảm 5%, điều này thậm chí còn tồi tệ hơn khi so sánh với mức tăng 20% ​​của chỉ số thế giới và bước nhảy vọt 27% của Phố Wall.

Trái phiếu chính phủ bằng nội tệ của các nền kinh tế mới nổi cũng rơi vào cảnh rất tệ khi mất 9,7%. Trái phiếu bằng đô la đã hoạt động tốt hơn một chút, đặc biệt là ở các quốc gia sản xuất dầu, nhưng Chỉ số tiền tệ của các thị trường mới nổi do J.P. Morgan theo dõi, không bao gồm đồng nhân dân tệ của Trung Quốc, đã giảm gần 10%.

Jeff Grills, người đứng đầu bộ phận nợ thị trường mới nổi của Aegon Asset Management, cho biết: "Trung Quốc là câu chuyện lớn của năm", và cho biết thêm rằng năm 2022 có khả năng sẽ quyết định việc sẽ tăng lãi suất tăng nhanh và mạnh như thế nào, và tốc độ tăng trưởng được duy trì như thế nào.

9 / TIỀN ĐIỆN TỬ QUAY CUỒNG

Bitcoin ở mức gần 70.000 đô la; "memecoins" trị giá hàng tỷ đô la; một danh sách bom tấn ở Phố Wall và một cuộc ‘đàn áp’ sâu rộng của Trung Quốc: Năm 2021 là năm khủng khiếp nhất chưa từng có đối với tiền điện tử, dù đây là một thị trường vốn quen thuộc với những biến động.

Mức tăng gần 60% của Bitcoin trong năm 2021 được coi là nhạt nhoà so với mức tăng 300% của năm 2020, nhưng vẫn là bất ngờ bởi đồng tiền này vẫn tăng bất chấp cuộc đàn áp của Trung Quốc vào tháng 5 khiến Bitcoin khi đó giảm giá gần một nửa.

Dogecoin, một mã thông báo kỹ thuật số được ra mắt vào năm 2013 như một trò đùa của bitcoin, đã tăng hơn 12.000% từ đầu năm lên mức cao nhất mọi thời đại vào tháng 5 - trước khi giảm khoảng 80% vào giữa tháng 12.

Các mã thông báo không thể thay thế (NFTs) - các chuỗi mã được lưu trữ trên blockchain đại diện cho quyền sở hữu duy nhất đối với nghệ thuật kỹ thuật số, video hoặc thậm chí là tweet - cũng đã bùng nổ và trở thành xu hướng chính cho đến tận lúc này. Một bức tranh ghép kỹ thuật số của nghệ sĩ người Mỹ Beeple đã được bán với giá gần 70 triệu đô la tại sàn Christie's vào tháng 5, khiến đây trở thành một trong ba tác phẩm đắt giá nhất của một nghệ sĩ còn sống từng được bán đấu giá.

10 / GIẤC MƠ XANH

Giấc mơ xanh đã trở thành trọng tâm của năm 2021 và dự báo sẽ vẫn giữ vị thế trong tương lai. Phát hành trái phiếu xanh vừa được thiết lập thêm một năm kỷ lục, đạt gần nửa nghìn tỷ đô la. Phiên bản "ESG" của chỉ số chứng khoán thế giới hàng đầu của MSCI tăng hơn 2 điểm phần trăm so với phiên bản tiêu chuẩn, trong khi chỉ số chứng khoán của doanh nghiẹp thân thiện với môi trường nhất của Trung Quốc đã tăng hơn 45% ngay cả khi các lĩnh vực khác sụp đổ.

Tham khảo: Reuters, Bloomberg