Fed có thể đã 'chiến thắng' lạm phát, nhưng tại sao vẫn chưa ngừng tăng lãi suất?

Thị trường hiện đang đặt cược rằng lạm phát, được thể hiện qua CPI, sẽ giảm xuống khoảng 2,8% vào tháng 10 từ mức 6,4% của tháng 1. Thông thường, tỷ lệ lạm phát được đo bằng CPI sẽ cao hơn 1 chút so với PCE của Bộ Thương mại Mỹ.

Michael Pond, nhà phân tích hàng đầu nghiên cứu về lạm phát tại Barclays, cho biết nếu sự khác biệt đó vẫn diễn ra, thì PCE được dự đoán sẽ giảm xuống khoảng 2,5% vào thời điểm đó.

Theo đó, nhiệm vụ của Fed gần như đã “tròn trịa” vì NHTW thường ưu tiên theo dõi PCE hơn là CPI và sử dụng PCE để làm cơ sở cho mục tiêu lạm phát 2%.

Tuy nhiên, sự khác biệt của các yếu tố cấu thành nên 2 chỉ số này có thể cho thấy xu hướng cơ bản sẽ bị thu hẹp hoặc thậm chí là đảo ngược, khi CPI giảm nhanh hơn nhiều so với PCE, theo Pond. Barclays dự báo rằng PCE sẽ tăng khoảng 2,8% trong tháng 10 so với 1 năm trước đó, trong khi CPI trong 12 tháng sẽ giảm xuống dưới 2,6%.

Pond cho hay: “Điều này sẽ khiến thị trường chú ý đến mức lạm phát thấp trong khi Fed lại xem xét một chỉ báo khác để đưa ra những quyết định ‘diều hâu’ hơn. Do đó, Fed sẽ gặp nhiều khó khăn khi đối diện với những câu hỏi từ giới truyền thông.”

Sự chênh lệch giữa 2 chỉ báo thậm chí còn lớn hơn bình thường, với CPI trung bình cao hơn khoảng 1,7 điểm phần trăm so với PCE vào năm ngoái. Vào tháng 1, khoảng cách được thu hẹp xuống còn 1 điểm phần trăm. Nguyên nhân là do tỷ trọng của lĩnh vực bất động sản ở 2 chỉ số là khác nhau

Chi phí nhà ở đang tăng khoảng 8% trong 1 năm ở cả 2 chỉ số, mức cao nhất trong 4 thập kỷ do tác động của nhu cầu bùng nổ và lãi suất đi vay thấp, xu hướng làm việc từ xa “lên ngôi”.

Cụ thể, chi phí nhà ở chiếm khoảng 33% CPI, hơn gấp đôi tỷ trọng trong PCE. Điều này có nghĩa là mức tăng của yếu tố trên đang đẩy CPI tăng cao hơn, đóng góp 2,5 điểm phần trăm vào mức tăng 6,4% của CPI trong tháng 1 và 1,2 điểm phần trăm vào mức tăng 5,4% của PCE trong tháng 1.

Tuy nhiên, “động lực” này có thể sắp đảo ngược. Jake Obina, nhà kinh tế cấp cao của Mỹ tại Piper Sandler, dự báo lạm phát chi phí nhà ở trong CPI sẽ giảm từ 8,1% trong tháng 3 xuống 5,5% vào tháng 12. Do sự khác biệt về tỷ trọng, nên diễn biến trên có khả năng sẽ khiến CPI giảm nhiều hơn so với PCE.

Trong khi đó, chi phí chăm sóc y tế cũng là một nguyên nhân khác. Không như nhà ở, yếu tố này dự kiến sẽ tăng nhanh trong năm nay vì các dịch vụ chăm sóc y tế chiếm 16% trong PCE, còn ở CPI thì chỉ dưới 7%. Điều này sẽ gây áp lực lên PCE nhiều hơn so với CPI.

Nhìn chung, cách các chỉ số đo lường chi phí dịch vụ y tế cũng có sự khác nhau. CPI đo lường cả chi phí bảo hiểm y tế sẽ hạ nhiệt trong tháng 9 đến tháng 10. Không bao gồm yếu tố trên, chỉ số CPI theo dõi giá dịch vụ y tế lại tăng 3,2% trong tháng 1 so với 1 năm trước. Trong khi đó, chi phí y tế trong PCE (không bao gồm bảo hiểm) tăng 2,1%.

Omair Sharif - nhà sáng lập và chủ tịch của công ty tư vấn Inflation Insights, dự đoán lạm phát chi phí y tế trong PCE sẽ tăng tốc do có các thành phần không bao gồm trong CPI, ngay cả khi CPI sẽ chậm lại và chuyển sang mức âm vào thời điểm nào đó trong năm nay.

Ngoài ra, theo Pond, lĩnh vực năng lượng cũng có vai trò quan trọng. Yếu tố này chiếm khoảng 6,9% CPI so với với khoảng 4% trong PCE. Và khi sụt giảm thì giá năng lượng cũng sẽ ảnh hưởng đến CPI nhiều hơn là PCE.

Veronica Clark, chuyên gia kinh tế tại Citi, cho biết, 2 yếu tố trên có thể đưa CPI cơ bản trong 12 tháng lên gần 3,2% vào tháng 6, trong khi PCE là khoảng 3,6%. Bà dự đoán mức chênh lệch còn lớn hơn với CPI lõi. CPI lõi đang trên đà đạt mức 3,8% vào tháng 12 so với 4,3% của PCE lõi.

Bà nói: “Đối với Fed, việc đưa ra một thông báo có thể khá phức tạp. Họ chú ý nhiều hơn đến PCE nên khi chỉ báo này vẫn ở mức cao thì NHTW chưa thể tuyên bố ‘giành chiến thắng’.”

Tham khảo WSJ