Siết chặt an toàn hồ chứa thủy lợi trước mùa mưa bão 2026

Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa yêu cầu tất cả các đơn vị quản lý, khai thác hồ chứa thủy lợi quan trọng đặc biệt và hồ chứa liên tỉnh khẩn trương tổ chức rà soát, đánh giá toàn diện hoạt động vận hành hồ chứa trong thời gian qua. Đây là động thái nhằm đảm bảo an toàn công trình, an toàn vùng hạ du và nâng cao hiệu quả phục vụ cấp nước đa mục tiêu trong bối cảnh thiên tai ngày càng cực đoan, khó lường.

Theo yêu cầu, việc rà soát phải bám sát quy trình vận hành hiện hành và các quy định pháp luật liên quan như Luật Phòng chống thiên tai, Phòng thủ dân sự, Tài nguyên nước và các văn bản hướng dẫn. Dựa trên thực tế mưa lũ những năm gần đây, các đơn vị phải đề xuất điều chỉnh, bổ sung quy trình vận hành cho phù hợp với tác động của biến đổi khí hậu, điều kiện hạ tầng và yêu cầu bảo đảm an toàn hạ du. Toàn bộ hồ sơ điều chỉnh phải hoàn thành trước tháng 4/2026.

Một trong những điểm nhấn quan trọng là yêu cầu ưu tiên tối đa dung tích hữu ích của hồ cho nhiệm vụ cắt lũ. Bộ đề nghị áp dụng mực nước trước lũ linh hoạt, giúp tăng không gian phòng lũ; đồng thời cho phép sử dụng một phần dung tích phòng lũ nằm trên mực nước dâng bình thường để gia tăng khả năng giảm lũ cho hạ du trong các đợt mưa lớn.

Công tác thông báo xả lũ cũng được Bộ yêu cầu siết chặt hơn. Các đơn vị quản lý hồ phải quy định rõ thời gian tối thiểu thông báo trước khi xả lũ; chuẩn hóa phương thức truyền tin, cảnh báo đến chính quyền, cơ quan chức năng và người dân trong khu vực bị ảnh hưởng. Thông báo phải nêu đầy đủ thời điểm xả, lưu lượng, phạm vi ngập và mức độ ảnh hưởng.

Ngoài ra, cần xây dựng giải pháp truyền tin dự phòng trong trường hợp mất điện, mất sóng; đồng thời cập nhật và chia sẻ dữ liệu quan trắc, dữ liệu vận hành theo thời gian thực. Việc phối hợp với chính quyền cấp xã và các lực lượng tại hạ du phải được cụ thể hóa trong quy chế chung nhằm tăng cường giám sát và xử lý kịp thời mọi tình huống.

Bộ cũng yêu cầu bổ sung và hoàn thiện các quy định về quan trắc công trình, quan trắc khí tượng thủy văn chuyên dùng, tính toán dòng chảy vào hồ, quan trắc hạ lưu và quy trình kỹ thuật vận hành cửa van. Nhiệm vụ và trách nhiệm phải được phân công chi tiết đến từng đơn vị và cá nhân nhằm bảo đảm an toàn tuyệt đối cho công trình và khu vực phía hạ du.

Ngoài ra, phải phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường cơ quan, đơn vị liên quan tại địa phương để thu thập số liệu vết lũ phục vụ để cập nhật hoặc xây dựng mới phương án ứng phó thiên tai cho công trình, bản đồ ngập lụt hạ du, hành lang thoát lũ và phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp các hồ chứa sát với thực tế, bảo đảm theo phương châm “bốn tại chỗ” và phù hợp với tình hình cụ thể vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.

Ngoài các giải pháp về vận hành, Bộ yêu cầu tổ chức đánh giá hiện trạng hồ chứa sau mùa lũ năm 2025, từ đó xây dựng kế hoạch sửa chữa, khắc phục nhằm bảo đảm an toàn công trình cho mùa mưa bão 2026. Việc kiểm tra hệ thống điện, nguồn điện dự phòng và thiết bị nâng hạ cửa van phải được thực hiện kỹ lưỡng để bảo đảm vận hành đúng kỹ thuật và an toàn trong mọi tình huống.

Theo lộ trình báo cáo, các đơn vị quản lý hồ chứa quan trọng đặc biệt phải gửi báo cáo về Bộ Nông nghiệp và Môi trường (qua Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi) trước ngày 15/01/2026. Đối với các hồ chứa liên tỉnh, báo cáo gửi UBND cấp tỉnh để bố trí kinh phí và tổng hợp gửi Bộ trước ngày 30/01/2026.