Triển vọng mới trong quan hệ hợp tác Việt Nam - EU ​

Khai mạc hội thảo, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Lợi cho biết, thế giới đang biến động nhanh, với nhiều thách thức đan xen về an ninh, kinh tế, công nghệ và môi trường. Quan hệ Việt Nam - EU vì thế cũng đang đứng trước những yêu cầu ngày càng cao. Từ tiêu chuẩn thương mại, lao động, môi trường, phát thải carbon đến yêu cầu về quản trị dữ liệu, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, tất cả đều đòi hỏi sự linh hoạt, chủ động và sáng tạo trong hoạch định chính sách. Dù vậy, khó khăn luôn song hành với cơ hội, nhất là cơ hội hợp tác trong các lĩnh vực như: Chuyển đổi năng lượng, kinh tế tuần hoàn, đổi mới sáng tạo, kinh tế số, nông nghiệp bền vững và giáo dục - đào tạo chất lượng cao đang mở ra triển vọng mới, nếu hai bên biết nắm bắt bằng tinh thần đối tác tin cậy và cùng phát triển.

Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Lợi nhấn mạnh, trong hành trình 35 năm quan hệ Việt Nam - EU, khoa học xã hội và nhân văn có vai trò đặc biệt kết nối ký ức với tương lai, chuyển trải nghiệm hợp tác thành tri thức, thành khuyến nghị chính sách giúp hai bên hiểu nhau hơn và lựa chọn cách làm phù hợp hơn. Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam luôn là không gian cởi mở để các học giả, nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp trao đối thẳng thắn, thực chất. Hội thảo này sẽ giúp đánh giá, nhìn nhận và định hướng quan hệ song phương rõ nét hơn, tạo cơ sở khoa học và thực tiễn cho các quyết sách trong tương lai.

Phó Trưởng Phái đoàn Liên minh châu Âu (EU) tại Việt Nam Rafael de Bustamante Tello cho rằng, qua nhiều thập kỷ, mối quan hệ song phương giữa hai nước ngày càng phát triển một cách sâu sắc. Năm 2024, thương mại song phương đạt 18,8 tỷ Euro, trong đó Việt Nam xuất siêu sang Đức 11,4 tỷ Euro. Hơn 530 doanh nghiệp Đức hiện diện tại Việt Nam, hầu hết tập trung ở miền Nam nhưng ngày càng mở rộng ra miền Bắc và miền Trung. Các nhà đầu tư Đức với vốn tổng 2,8 tỷ Euro đã tạo ra khoảng 50.000 việc làm tại Việt Nam. Những thành quả này có được là nhờ môi trường thuận lợi mà hai nước cùng xây dựng. Đặc biệt, Hiệp định thương mại tự do giữa EU và Việt Nam, có hiệu lực từ tháng 8/2020, đảm bảo lộ trình giảm thuế giữa hai quốc gia - một bảo chứng quý giá trong bối cảnh xung đột thương mại toàn cầu.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Chiến Thắng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu châu Âu  và châu Mỹ, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, quan hệ Việt Nam và EU trong 35 năm qua đã phát triển liên tục, từ hợp tác viện trợ sang đối tác kinh tế toàn diện và hiện nay đang từng bước hình thành một khuôn khổ hợp tác mang tính chiến lược, dựa trên các giá trị chung về phát triển bền vững, thương mại công bằng, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế. Những động lực chủ đạo bao gồm thương mại và đầu tư, đối thoại chính trị, chuyển đổi xanh và phát triển khoa học và công nghệ đã tạo nền tảng vững chắc cho quan hệ hai bên trong bối cảnh thế giới nhiều biến động.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Chiến Thắng khẳng định, thương mại là động lực mạnh nhất, thể hiện qua kim ngạch Việt Nam và EU liên tục tăng, đặc biệt sau Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), đưa EU trở thành một trong những thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của Việt Nam. Đồng thời, hợp tác chính trị và ngoại giao được mở rộng qua Hiệp định Đối tác và Hợp tác toàn diện Việt Nam - EU (PCA) và các cơ chế đối thoại định kỳ giúp củng cố niềm tin, tạo điều kiện thuận lợi để hai bên mở rộng hợp tác trong những lĩnh vực then chốt hơn.

Hội thảo có 2 phiên, phiên 1 đề cập quá trình phát triển và kết quả nổi bật trong 35 năm quan hệ Việt Nam - EU; phiên 2 bàn về hợp tác an ninh - chính trị, kinh tế và đầu tư, khoa học - công nghệ và phát triển bền vững Việt Nam - EU: Thành tựu và triển vọng.

Tại hội thảo, các nhà khoa học, đại biểu từ cộng đồng doanh nghiệp, cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức quốc tế thảo luận, trao đổi thẳng thắn những vấn đề đặt ra trong quan hệ Việt Nam - EU như: Tăng cường đối thoại nhân dân giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu trong bối cảnh mới; huy động nguồn tài chính cho triển khai chiến lược tăng trưởng xanh ở Việt Nam; hợp tác khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo Việt Nam và Liên minh châu Âu; vai trò của Liên minh châu Âu tại khu vực châu Á- Thái Bình Dương, từ đó đề xuất những gợi mở có giá trị cho các nhà hoạch định chính sách trong thời gian tới./.

Lý Thanh Hương