Vì sao xăng sinh học RON 92 E5 vẫn gặp thách thức tại thị trường Việt Nam?

Xăng RON 92 E5 gặp thách thức tại thị trường Việt Nam

Tại thị trường Việt Nam, nhiên liệu sinh học E5 (5% ethanol) được pha chế từ 95% xăng A92 và 5% ethanol khan (99,5%) đã hoàn toàn thay thế loại xăng RON 92 từ năm 2018. Thành phần 5% ethanol có trong xăng sinh học thực chất là cồn công nghiệp.

Do ethanol có trị số octan (RON) cao tới 108 - 109, nên khi pha vào xăng sẽ làm tăng trị số octan (tăng khả năng chống kích nổ của nhiên liệu). Thêm vào đó, với hàm lượng oxy cao hơn xăng thông dụng, giúp quá trình cháy trong động cơ diễn ra triệt để hơn, giảm tiêu hao nhiên liệu, đồng thời giảm thiểu phát thải các chất độc hại trong khí thải động cơ (CO và HC).

Xăng E5 RON 92 có trị số Octan là 92. Theo các nhà sản xuất khuyến cáo, nếu xe có tỉ số nén trên 10:1, chủ sở hữu nên sử dụng xăng RON 95, ngược lại RON 92 E5 sẽ phù hợp với những loại xe có tỉ số nén thấp hơn. Do đó, một số loại xe có thể đổ xăng sinh học E5 như xe tay ga Yamaha FreeGo với tỉ số nén là 9,5:1. Ngoài ra, những dòng xe số phổ biến hiện nay như Honda Blade, Honda Future, Honda Wave, Yamaha Sirius, Yamaha Jupiter… đều phù hợp để sử dụng xăng RON 92 E5. Lưu ý, tỉ số nén này cũng được áp dụng với động cơ ô tô.

Nhưng dù có giá bán thấp hơn so với loại xăng RON 95 và phù hợp với nhiều loại phương tiện tại thị trường Việt Nam, loại xăng nhiên liệu sinh học RON 92 E5 vẫn chưa được nhiều người dùng sử dụng.

Theo báo cáo từ Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương), mặc dù Chính phủ Việt Nam rất quyết tâm và đã triển khai nhiều giải pháp để khuyến khích sử dụng nhiên liệu sinh học, song, xu hướng sử dụng nhiên liệu này đang giảm dần ở những năm gần đây. Nguyên nhân là do chênh lệch giá giữa xăng sinh học và xăng khoáng truyền thống không đủ hấp dẫn để người tiêu dùng chuyển đổi sử dụng xăng sinh học. Công tác truyền thông chưa đạt hiệu quả khi tâm lý e ngại xăng sinh học làm hỏng hoặc giảm tuổi thọ động cơ vẫn tồn tại trong ý thức người tiêu dùng; thời gian lưu trữ xăng sinh học ngắn, đi kèm sự xuất hiện của các phương tiện giao thông đáp ứng tiêu chuẩn khí thải EURO 5.

Nhận định cụ thể hơn về vấn đề kể trên, ông Đỗ Minh Quân, chuyên viên Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết: "Bộ Công Thương từ năm 2015 đã đưa xăng sinh học RON 92 E5 đến các cửa hàng để phân phối cho người tiêu dùng. Nhưng thực tế, lượng tiêu thụ loại xăng này ngày càng giảm và sức cạnh tranh so với xăng khoáng RON 95 ngày càng thấp đi".

Theo ông Đỗ Minh Quân, mức giá của xăng nhiên liệu sinh học chưa đủ cạnh tranh, tùy từng thời điểm, chỉ thấp hơn xăng Ron 95 khoảng 800-1.200 đồng/lít. Cùng với đó, công tác tuyên truyền đối với người tiêu dùng còn hạn chế. Người dùng còn định kiến dùng loại xăng này có thể ảnh hưởng tới động cơ, đặc biệt là đối với những người dùng xe máy, thuộc mức thu nhập trung bình, coi đây là tài sản lớn nên muốn đảm bảo tuổi thọ của động cơ.

Tiếp nữa, xăng E5 chỉ sau 1 tuần có thể thay đổi về màu sắc, chất lượng. Các doanh nghiệp kinh doanh lo lắng việc khi được các đoàn thanh tra kiểm định về chất lượng sản phẩm ngay tại cửa hàng sẽ không đạt, dẫn tới nguy cơ bị phạt. Vì vậy có tâm lý e ngại nên hạn chế nhập và bán xăng RON 92 E5.

Phương tiện tiêu chuẩn EURO 5 không phải là "rào cản" đối với xăng nhiên liệu sinh học

Theo báo cáo của Trung tâm Nhiên liệu Xanh Toàn cầu (GCGF) có trụ sở tại Singapore, tất cả quốc gia Châu Á - Thái Bình Dương đều đã triển khai các tiêu chuẩn/thông số kỹ thuật về xăng ít carbon (LCG) trên thiết lập ba loại ethanol E5, E10 và E20.

Về tính chất kỹ thuật, ông Clarence Woo, Tổng Giám đốc Trung tâm Nhiên liệu Xanh Toàn cầu nhận định: "Từ kinh nghiệm của các nước khác trong việc sử dụng yếu tố sinh học E5 đối với xăng RON 92 và RON 95 thì chúng tôi đều ghi nhận việc hiệu quả sử dụng nhiên liệu và khả năng giảm phát thải tốt hơn. Nhìn chung, E5 khi áp dụng vào xăng RON 92 và RON 95 đều mang lại các hiệu quả khả quan. Nếu kết hợp E5 vào xăng RON 95 thì kết quả còn có thể tốt hơn nữa, đặc biệt đối với động cơ 4 thì. Nó sẽ làm máy chạy êm và đỡ ồn hơn".

Cùng với đó, ông Clarence Woo đánh giá trường hợp các loại động cơ được trang bị tiêu chuẩn EURO 5 hoàn toàn có thể sử dụng xăng nhiên liệu sinh học. Cụ thể, đối với tiêu chuẩn EURO 5, một số quốc gia còn tăng yếu tố sinh học từ E5 lên E10, có thể kết hợp với cả động cơ lai Hybrid. Xăng sinh học làm cho quá trình đốt nhiên liệu trong diễn ra hiệu quả hơn bởi nhiều oxy hơn, giúp động cơ giảm các chất ô nhiễm, phát thải từ động cơ, góp phần giảm khí thải nhà kính.

"Mới đây, Chính phủ Nhật Bản cũng công bố lộ trình chuyển đổi từ xăng E10 sang E20. Đây là nỗ lực trong quá trình giảm phát thải bằng 0 của quốc gia này. Với những yếu tố đã kỹ thuật, tôi khẳng định sử dụng động cơ tiêu chuẩn EURO 5 sẽ không trở thành rào cản cho xăng sinh học, điều này cần phải lưu ý rõ đối với người tiêu dùng", ông Clarence Woo chia sẻ.

Đối với việc nâng cao chất lượng xăng nhiên liệu sinh học tại Việt Nam, ông Clarence Woo đề xuất Trung tâm Nhiên liệu Xanh Toàn cầu sẽ hỗ trợ nghiên cứu việc phối trộn các chất ổn định vào nhiên liệu hoặc xây thêm trạm pha chế ngay tại cửa hàng bán xăng dầu.

Về vấn đề này, chuyên viên Vụ Thị trường trong nước Đỗ Minh Quân đồng ý việc pha thêm các chất ổn định để kéo dài tuổi thọ xăng RON 92 E5 có tính khả thi cao. Nhưng việc xây thêm trạm pha chế ở các cây xăng sẽ phải phụ thuộc vào nhu cầu lớn, đồng thời tốn nhiều chi phí để đầu tư, khó có thể đồng bộ bởi Việt Nam có khoảng hàng chục ngàn cây xăng. Đồng thời việc xây dựng trạm pha chế ở các cây xăng khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa tốn nhiều nguồn lực hơn.

Ông Đỗ Minh Quân cũng rất hoan nghênh các tổ chức quốc tế có thể hỗ trợ đẩy mạnh công tác truyền thông, đặc biệt là giới thiệu những lợi ích của sử dụng xăng RON 92 E5, xóa bỏ định kiến lo lắng bị hỏng động cơ thông qua các nghiên cứu thực hiện ở quốc gia khác để người tiêu dùng an tâm hơn khi sử dụng xăng E5.

Ngoài ra, nhiều nhận định cũng cho rằng đối với mục tiêu tăng cường nhận thức của người tiêu dùng đối với xăng nhiên liệu sinh học, cần phải hiểu rõ rằng tại Việt Nam chỉ mới có xăng RON 92 E5 chứ chưa có có xăng RON 95 E5. Trong khi đó, thị trường ô tô xe máy trong nước hiện rất đa dạng. Điển hình, xe máy tại Việt Nam cũng có các loại động cơ có phân khối rất nhau. Do đó, cần có hệ thống dữ liệu chi tiết về những mẫu xe, sản xuất vào năm bao nhiêu có thể sử dụng xăng RON 92 E5. Điều này sẽ giúp người tiêu dùng dễ dàng phân biệt và yên tâm sử dụng loại nhiên liệu này.