Chuyển biến tích cực trong đấu tranh phòng chống vi phạm pháp luật bảo hiểm xã hội

Trước bối cảnh tình hình vi phạm pháp luật ở lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp có chiều hướng gia tăng, diễn biến ngày càng phức tạp, trên cơ sở hiệu quả đạt được trong công tác phối hợp thời gian qua, ngày 21/01/2022 Bộ Công an và Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đã ký Quy chế phối hợp số 01/QCPH-BCA-BHXHVN về thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, đấu tranh phòng chống tội phạm trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp.

Theo đó, để đánh giá tình hình triển khai thực hiện Quy chế của các tỉnh, thành phố, ngày 24/9/2022, Bộ Công an và BHXH Việt Nam đã ban hành Kế hoạch số 472/KHKT-BCA-BHXHVN về việc kiểm tra kết quả thực hiện Quy chế số 01/QCPH-BCA-BHXHVN ngày 21/01/2022 của Bộ Công an và Bảo hiểm Xã hội Việt Nam. Theo đó, từ ngày 03-18/10/2022, Đoàn kiểm tra liên ngành Bộ Công an và BHXH Việt Nam đã thực hiện kiểm tra tại 06 tỉnh, thành phố: Đồng Nai, Bình Dương, Quảng Nam, Đà Nẵng, Quảng Ninh, Bắc Giang.

Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đánh giá, cơ quan Công an và cơ quan bảo hiểm xã hội các địa phương đã nghiêm túc triển khai Quy chế số 01/QCPH-BCA-BHXHVN, ký ban hành các Quy chế phối hợp, Kế hoạch liên ngành nhằm bảo đảm sự chỉ đạo thống nhất giữa hai Ngành trong công tác phối hợp và tăng cường trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao.

Việc triển khai phối hợp giữa cơ quan Công an và cơ quan bảo hiểm xã hội được thực hiện thông qua nhiều hình thức, nội dung phong phú. Theo đó, hai bên đã thường xuyên trao đổi, cung cấp thông tin, số liệu, tình hình nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế nhất là các đơn vị có số tiền chậm đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế lớn và kéo dài; các thông tin về các vụ việc, hành vi vi phạm pháp luật (trốn đóng, gian lận, trục lợi…) trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế của các đơn vị, tổ chức, cá nhân có liên quan. Từ đó, nhận định tình hình, tìm ra những giải pháp tối ưu trong việc xử lý và hạn chế các hành vi vi phạm.

Cụ thể, tính đến hết tháng 9/2022, cơ quan công an và cơ quan bảo hiểm xã hội ở tất cả các tỉnh, thành phố đã phối hợp chặt chẽ trong việc đôn đốc thu hồi nợ đọng, số tiền nợ thu hồi thông qua công tác phối hợp đạt gần 500 tỷ đồng. Trong đó, tại một số tỉnh thực hiện rất hiệu quả việc phối hợp như: Bình Dương, 9 tháng đầu năm 2022 bảo hiểm xã hội tỉnh đã phối hợp với cơ quan Công an đôn đốc thu hồi nợ bảo hiểm xã hội của 88 đơn vị với số tiền đã thu hồi hơn 30 tỷ đồng; Bảo hiểm Xã hội thành phố Đà Nẵng và Công an thành phố Đà Nẵng đã phối hợp chặt chẽ trong việc cung cấp thông tin, tài liệu liên quan doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn để phát hiện và xử lý vấn đề liên quan đến chủ doanh nghiệp bỏ trốn….

Bên cạnh đó, theo Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, việc phối hợp với cơ quan Công an thực hiện theo Quy chế đã có tác dụng và chuyển biến rõ rệt. Trước đây, các đơn vị sử dụng lao động thường né tránh làm việc với cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc cử người đại diện không có thẩm quyền giải quyết công việc, khi có sự phối hợp của cơ quan Công an, các đơn vị sử dụng lao động đã cam kết, khắc phục hậu quả và phối hợp với cơ quan bảo hiểm xã hội để thực hiện đúng quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp.

Đối với việc kiến nghị khởi tố vụ án hình sự theo quy định tại Điều 216 Bộ luật Hình sự, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam thông tin, thực tế có nhiều vướng mắc về chính sách, thẩm quyền trong việc phát hiện, áp dụng hành vi vi phạm, do vậy việc khởi tố vụ án hình sự đối với tội danh trốn đóng bảo hiểm xã hội còn gặp một số khó khăn, cần sửa đổi, bổ sung một số quy định của pháp luật để tạo sự đồng bộ giữa pháp luật hành chính và pháp luật hình sự, bảo đảm cho quá trình kiến nghị khởi tố, tiếp nhận điều tra, khởi tố vụ án hình sự liên quan đến tội danh trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp.

Trên cơ sở những kết quả đạt được, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam cho biết. trong thời gian tới, hai ngành tiếp tục chủ động phối hợp chặt chẽ, tích cực hơn trong việc ngăn ngừa, xử lý các hành vi vi phạm về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp thông qua việc: Đẩy mạnh trao đổi thông tin liên quan đến lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; tăng cường phối hợp thanh tra, kiểm tra đối với những đơn vị, doanh nghiệp có dấu hiệu trốn đóng, nợ đọng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

Đặc biệt, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam nhấn mạnh, hai ngành sẽ chủ động thực hiện các biện pháp nghiệp vụ để phát hiện, điều tra, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế. Đồng thời, chú trọng thực hiện tốt việc kết nối, chia sẻ thông tin giữa cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm.

Ngoài ra, chủ động tăng cường xây dựng kế hoạch thanh tra liên ngành Công an và Bảo hiểm Xã hội đối với đơn vị có dấu hiệu vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, nghiên cứu củng cố, hoàn thiện hồ sơ để khởi tố một số đơn vị có hành vi vi phạm về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp; qua đó nâng cao tính răn đe, ngăn ngừa hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.