Chiến lược phát triển nguồn nhân lực ngành logistics Việt Nam hướng đến sự thích ứng trước những biến động và rủi ro

Bối cảnh đại dịch COVID-19 đã mang lại những thách thức chưa từng có và những tác động tiêu cực đáng kể không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam mà còn làm thay đổi môi trường kinh doanh trên toàn cầu. Trước tình thế đó, sự xuất hiện của nhiều xu thế mới làm thay đổi tư duy, quan điểm về cách thức kinh doanh truyền thống, đặt ra nhiều câu hỏi lớn cho công tác hoạch định và phát triển nguồn nhân lực để đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp. 

Với vai trò là đơn vị đồng tổ chức, Viện Nghiên cứu và Phát triển Logistics Việt Nam (VLI) đã chủ động thực hiện khảo sát chuyên sâu các doanh nghiệp logistics trong thời gian tháng 7-8/2021, từ đó tạo cơ sở, tiền đề nhằm đánh giá thực trạng, đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao năng lực nhân lực logistics Việt Nam có khả năng thích ứng trước những biến động và rủi ro.

Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) Trần Thanh Hải

Phát biểu tại Hội thảo, ông Trần Thanh Hải – Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) hoan nghênh và đánh giá cao việc Đại sứ quán Australia cùng Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA) và Viện Nghiên cứu và Phát triển Logistics Việt Nam (VLI) đã phối hợp đồng tổ chức Hội thảo. Ông Trần Thanh Hải đánh giá, Hội thảo có nội dung quan trọng, là nơi để các chuyên gia trong nước và quốc tế thảo luận, trao đổi, thống nhất đề xuất các sáng kiến và cách thức tư duy mới, góp phần thúc đẩy sự phát triển nguồn nhân lực cho ngành dịch vụ logistics Việt Nam thích ứng trước những biến động và rủi ro của môi trường hoạt động trong nước cũng như quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 đang còn nhiều diễn biến phức tạp như hiện nay.

Theo ông Trần Thanh Hải, cùng với thể chế chính sách, cơ sở hạ tầng, năng lực doanh nghiệp, công nghệ thì nhân lực là một khía cạnh nền tảng, mang tính chất căn cơ trong việc phát triển dịch vụ logistics bền vững. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 4.0 diễn ra mạnh mẽ, yêu cầu về chất lượng, trình độ chuyên môn và kỹ năng của nguồn nhân lực logistics ngày càng cần phải được nâng cao, đáp ứng với yêu cầu của thời đại, đặc biệt là nguồn nhân lực có kiến thức chuyên môn sâu về ngành, các kỹ năng ngoại ngữ, ứng dụng công nghệ thông tin, kỹ năng giao tiếp, marketing, đàm phán, triển khai, v.v... Đây sẽ là yếu tố then chốt, quan trọng và cấp thiết, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Về lâu dài, nhân lực sẽ là yếu tố quyết định để giúp doanh nghiệp logistics Việt Nam nhanh chóng bắt kịp với các nước, nâng cao tính cạnh tranh, mở rộng thị trường ở cả trong nước, khu vực và quốc tế.

Chính phủ đặc biệt quan tâm đến việc phát triển nguồn nhân lực của ngành logistics Việt Nam. Quyết định số 200/QĐ-TTg ngày 14/02/2017 của Thủ tướng Chính phủ ban hành kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025, sửa đổi, bổ sung bởi Quyết định số 221/QĐ-TTg ngày 22/02/2021 đã dành riêng một mục về đào tạo và nâng cao chất lượng nhân lực logistics.

Để đáp ứng được nhu cầu nhân lực, cả về quy mô cũng như chất lượng, phục vụ tốt cho ngành logistics trong giai đoạn tới, theo ông Trần Thanh Hải, các đại biểu cùng tập trung thảo luận một số vấn đề sau:

Thứ nhất, Đẩy mạnh liên kết, hợp tác đào tạo giữa Việt Nam với các nước, tranh thủ nguồn lực hỗ trợ từ các quốc gia phát triển, có thế mạnh trong đào tạo nhân lực ngành logistics để đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước, đội ngũ giảng viên giảng dạy Việt Nam có chất lượng cao phục vụ cho công tác giảng dạy trong nước. Phối hợp trong việc tổ chức các chương trình đào tạo sinh viên, học viên chất lượng cao và đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp cao của doanh nghiệp.

Thứ hai, Tập trung nâng cao chất lượng nội dung chương trình đào tạo hiện có theo hướng chuyên sâu, đảm bảo tính khoa học, hệ thống và tính liên thông giữa các bậc đào tạo. Tập trung vào các kỹ năng cần thiết để tiếp cận sử dụng các công nghệ mới, chú trọng nâng cao trình độ ngoại ngữ và khả năng vận dụng luật pháp, tập quán thương mại quốc tế nhằm giúp lao động trong lĩnh vực logistics thích nghi hiệu quả hơn với nhu cầu thực tiễn, đặc biệt là trong môi trường làm việc quốc tế.

Thứ ba, Tăng cường hợp tác giữa các cơ sở giáo dục đào tạo với nhau và với doanh nghiệp sử dụng nhân lực, đẩy mạnh kết nối giữa khối đại học, cao đẳng nghề với khối bồi dưỡng ngắn hạn. Hợp tác về giảng viên, cơ sở vật chất, tài liệu giáo trình, kinh nghiệm quản lý, giảng dạy, thúc đẩy nghiên cứu khoa học, khuyến khích việc đào tạo liên thông và công nhận tín chỉ lẫn nhau. Ngoài ra, các doanh nghiệp sử dụng nhân lực logistics cũng cần được thu hút, tạo điều kiện để tham gia tích cực hơn nữa trong quá trình đào tạo, hướng dẫn thực tập, tăng tiếp cận thực tế cho sinh viên.

Thứ tư, Tiếp tục duy trì và phát huy hơn nữa công tác truyền thông, hỗ trợ tư vấn hướng nghiệp, v.v... để thu hút nguồn nhân lực có chất lượng vào lĩnh vực chuyên ngành này. Đây không chỉ là nhiệm vụ của các cấp quản lý, cơ sở đào tạo mà cần sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp, các tổ chức trong việc cung cấp thông tin, xây dựng nhiều hình thức động viên khuyến khích như cấp học bổng, hỗ trợ phương tiện giảng dạy, học tập.

Thứ năm, Khuyến khích, tạo điều kiện học tập, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho người lao động tại doanh nghiệp.

Đại diện Cục Xuất nhập khẩu hy vọng, Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam, Hiệp hội Phát triển nhân lực logistics Việt Nam cần phát huy vai trò của mình, là “cánh tay nối dài” của cộng đồng doanh nghiệp, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ sở đào tạo để có đánh giá, nhận định chính xác về thực trạng nguồn nhân lực logistics Việt Nam cũng như nhu cầu của các doanh nghiệp đối với nhân lực logistics cả về số lượng cũng như kiến thức, kỹ năng cần thiết.

Chia sẻ tại Hội thảo, đại diện ban tổ chức, PGS.TS Hồ Thị Thu Hòa, Viện Trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Logistics Việt Nam (VLI-VLA)-Trường ĐH Quốc tế, ĐH Quốc gia Tp HCM đã chỉ ra thực trạng nguồn nhân lực logistics Việt Nam trong bối cảnh hiện nay kết hợp xây dựng mô hình nghiên cứu để xác định các nhóm kỹ năng cần thiết trang bị cho nhân lực logistics. Trên cơ sở đó, đề xuất một số nhóm giải pháp đào tạo và phát triển nguồn nhân lực logistics Việt Nam hướng đến thích ứng trước những biến động và rủi ro như: Thứ nhất, hoàn thiện bộ kỹ năng nghề (OS, OSS) với sự tham gia góp ý xây dựng từ phía nhà trường và cả doanh nghiệp. Thứ hai, một cơ sở đào tạo nói chung cần có sự quan tâm đến công tác đào tạo và nâng cao chất lượng giảng viên đặc biệt trong lĩnh vực logistics thông qua các chương trình đào tạo ngắn hạn như FIATA Diploma in International Freight Management hoặc FIATA Higher Diploma in Supply Chain Management hay các chương trình đào tạo của AFFA...Thứ ba, cần có sự chung tay của Ba Nhà: Nhà nước – Nhà trường– Nhà doanh nghiệp. Thứ tư, cần chú trọng công tác đào tạo nguồn nhân lực nhằm thích ứng với sự biến động và rủi ro.   

Nhận định về nhu cầu tuyển dụng nhân lực trong tương lai thời gian tới, đại diện phía doanh nghiệp, ông Vũ Đức Thịnh, Tổng Giám đốc Lazada Logistics Việt Nam đã chia sẻ góc nhìn với nhu cầu nguồn nhân lực trong lĩnh vực E-Logistics phục vụ cho E-Commerce; bà Tăng Thị Phương Anh Giám đốc Nhân sự, Công ty Cổ phần Gemadept chia sẻ góc nhìn về nhu cầu nguồn nhân lực trong lĩnh vực cảng và dịch vụ logistics.

Tại Hội thảo, các đại biểu cũng đã trao đổi một số chủ đề quan trọng như: Công nghệ và chuyển đổi số trong logistics; Quản trị rủi ro nguồn nhân lực logistics; Sự thích ứng của các cơ sở đào tạo trong bối cảnh thay đổi của môi trường kinh tế - xã hội.

Trong khuôn khổ của Hội thảo đã diễn ra ký kết thỏa thuận hợp tác (MOU) giữa Viện Nghiên cứu và Phát triển Logistics Việt Nam (VLI) và AGKN (Asian-German Knowledge Network) –Mạng lưới kết nối tri thức về nghiên cứu, tư vấn, đào tạo tập trung vào giao thông vận tải và kho vận giữa châu Á-Đức.

Hội thảo đã kết thúc tốt đẹp, góp phần định hướng phát triển nguồn nhân lực cho ngành logistics nhằm thích ứng trước những biến động và rủi ro; đồng thời, nâng cao nhận thức của doanh nghiệp về sự cấp thiết của việc xây dựng chiến lược nguồn nhân lực để từ đó hướng đến sự phát triển bền vững, đặc biệt là các đề xuất, giải pháp trong hoạt động đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, từ đó góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành logistics Việt Nam.