WB: Kinh tế Việt Nam tiếp tục phục hồi mạnh mẽ nhưng còn nhiều thách thức

Theo báo cáo WB vừa công bố, nền kinh tế Việt Nam ghi nhận tăng trưởng cao trong quý III/2022, đạt 13,7% so với cùng kỳ năm trước. Tốc độ tăng trưởng cao kỷ lục trên phần nào là nhờ hiệu ứng xuất phát điểm thấp do nền kinh tế bị suy giảm 6% trong quý III/2021 sau các đợt cách ly kéo dài nhằm kiềm chế đại dịch COVID-19. 

Ngành dịch vụ tuy bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong năm trước nhưng đã đạt tăng trưởng cao nhất (18,9% so với cùng kỳ năm trước), đóng góp 8,5 điểm phần trăm cho tốc độ tăng trưởng GDP. Sản xuất công nghiệp tiếp tục được đẩy mạnh. Chỉ số sản xuất công nghiệp trong tháng 9/2022 tăng 1,8% (so tháng trước) và tăng 13% (so cùng kỳ năm trước), lại một lần nữa nhờ hiệu ứng xuất phát điểm thấp vào quý III/2021.

Tình hình thị trường lao động tiếp tục cải thiện. Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động tăng nhẹ từ 68,5% trong quý II/2022 lên 68,7% trong quý III nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với mức 71,3% trước đại dịch. Thu nhập thực theo tháng tăng 0,4% (so quý trước) cao hơn 1,9% so với mức được ghi nhận trong quý I/2021, trước thời điểm quốc gia rơi vào đợt dịch COVID-19 tồi tệ nhất. Cán cân thương mại hàng hóa trong tháng 9 ghi nhận thặng dư 1,1 tỷ USD.

Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra rằng, tăng trưởng xuất nhập khẩu đều chững lại trong tháng 9/2022 do sức cầu yếu đi ở những thị trường xuất khẩu chủ lực. Số đăng ký vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) giảm trong tháng 9 do ảnh hưởng bởi những bất định gia tăng về viễn cảnh kinh tế toàn cầu, trong khi số giải ngân vốn FDI tiếp tục được cải thiện.

Cùng với đó, tuy giá năng lượng đã hạ nhiệt nhưng lạm phát CPI đã tăng từ 2,9% trong tháng 8 lên 3,9% trong tháng 9, chủ yếu do tiền thuê nhà và chi phí giáo dục tăng cao. Cùng kỳ, lạm phát CPI cơ bản cũng tăng từ 3,15 lên 3,8%. 

Nền kinh tế Việt Nam ghi nhận tăng trưởng cao trong quý III/2022

Tốc độ tăng tỷ giá thương mại trong quý III/2022 đã giảm so với quý II/2022. Tăng trưởng tính dụng tăng từ 16,2% trong tháng 8 (so cùng kỳ năm trước) lên 17,2% trong tháng 9 (so cùng kỳ năm trước) sau khi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nâng hạn mức tăng trưởng tín dụng cho một số ngân hàng thương mại. Do nhu cầu lớn về tín dụng, lãi suất liên ngân hàng qua đêm tăng từ 3,5% trong tháng 8 lên đến 5,48% vào giữa tháng 10, mức cao nhất kể từ năm 2013.

Đồng tiền của Việt Nam tiếp tục mất giá so với đồng USD Mỹ mạnh lên trong tháng 9 (1% so với tháng trước và 3,8% so cùng kỳ năm trước). Để ổn định đồng nội tệ, Ngân hàng Nhà nước đã nâng hai loại lãi suất chính sách chủ chốt và trần lãi suất tiền gửi ngắn hạn bằng nội tệ thêm 100 điểm cơ bản, ghi dấu đợt tăng lãi suất đầu tiên kể từ tháng 4/2020.

Cân đối ngân sách tháng 9 lần đầu tiên bội chi ở mức 0,5 tỷ USD trong năm 2022 nhưng vẫn ghi nhận bội thu 10,5 tỷ USD trong 9 tháng đầu năm. Do thặng dư ngân sách, khối lượng trái phiếu chính phủ phát hành từ đầu năm đến nay chỉ đạt 28,7% kế hoạch năm, so với mức 67,9% năm 2021.

Trong bối cảnh nền kinh tế vẫn đang phục hồi mạnh mẽ nhưng những bất định gia tăng liên quan đến kinh tế toàn cầu chững lại, lạm phát trong nước gia tăng, điều kiện huy động tài chính toàn cầu bị thắt chặt, WB cho rằng Việt Nam cần tăng cường cảnh giác và linh hoạt về chính sách.

Ngoài ra, trước điều kiện nền kinh tế chưa phục hồi đầy đủ và tăng trưởng ở những thị trường xuất khẩu chủ lực dự kiến sẽ yếu đi, WB cũng khuyến nghị chính sách tài khóa chủ động nhằm hỗ trợ nền kinh tế trong thời gian tới cần bám sát kết quả kinh tế và phối hợp với chính sách tiền tệ. 

Đồng thời, vì CPI và CPI cơ bản đang tiếp đến mức 4% - bằng mức lãi suất chính sách của cấp có thẩm quyền cơ quan tiền tệ cần sẵn sàng cân nhắc thắt chặt hơn nữa chính sách tiền tệ để đảm bảo neo giữ lạm phát. 

Theo WB, khi giai đoạn giãn, hoãn thời gian trả nợ đã kết thúc và điều kiện huy động tài chính bị thắt chặt, khu vực tài chính phải đối mặt với rủi ro gia tăng, đồng thời đòi hỏi phải có hướng dẫn từ phía Ngân hàng Nhà nước để ngăn chặn những rủi ro đó bị hiện thực hóa ở cấp độ ngành, có thể gây ảnh hưởng đến nền kinh tế thực.

Đức Dũng