Chuyển dịch năng lượng và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia

Nghị quyết Bộ Chính trị tạo nền tảng chuyển dịch năng lượng

Ngày 28/11, tại TP. Hồ Chí Minh đã diễn ra phiên toàn thể Hội nghị Khoa học và Công nghệ Điện lực toàn quốc năm 2025 với chủ đề “Chuyển dịch năng lượng và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia”, do Hội Điện lực Việt Nam phối hợp với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tổ chức. Đây là sự kiện khoa học - công nghệ quy mô lớn nhất của ngành điện từ trước đến nay, quy tụ đông đảo chuyên gia trong nước và quốc tế, các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp và các đơn vị thành viên EVN.

Hội nghị năm 2025 tiếp tục khẳng định khoa học - công nghệ và chuyển đổi số là một trong những đột phá chiến lược để thực hiện mục tiêu bảo đảm an ninh năng lượng, chuyển dịch năng lượng bền vững và phát triển lưới điện thông minh, phù hợp với Nghị quyết 57-NQ/TW và Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị. Đây cũng là diễn đàn quan trọng để các chuyên gia trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ xu hướng nghiên cứu mới và đề xuất các giải pháp mang tính chiến lược trong bối cảnh ngành điện đang chuyển đổi mạnh mẽ.

Phát biểu tại sự kiện, ông Mai Quốc Hội, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Điện lực Việt Nam (VEEA) - nhấn mạnh: Đảng và Chính phủ luôn quan tâm đến việc phát triển năng lượng quốc gia, đặc biệt là phát triên Khoa học, Công nghệ vê phát triển năng lượng năng lượng.

Trong 5 năm gần đây, Bộ Chính trị đã ban hành nhiều nghị quyết quan trọng định hướng cho ngành năng lượng. Nổi bật là Nghị quyết 55-NQ/TW ngày 11/02/2020 về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045, nhấn mạnh mục tiêu bảo đảm an ninh năng lượng, xây dựng thị trường năng lượng cạnh tranh, minh bạch, thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả và giảm phát thải khí nhà kính.

Tiếp đó, Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyên đổi số quốc gia, đã nhấn mạnh vai trò của công nghệ sạch, công nghệ thông minh và số hóa trong phát triển năng lượng xanh, tự chủ.

Đặc biệt, Nghị quyết 70-NQ/TW ngày 20/8/2025 về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045 đã đề ra định hướng chiến lược xây dựng hệ thống năng lượng hiện đại, bền vững, thông minh và cạnh tranh; phát triển đa dạng các nguồn như năng lượng tái tạo, LNG, hydrogen, điện hạt nhân; hoàn thiện thể chế và thị trường năng lượng; gắn phát triển năng lượng với các mục tiêu phát triển kinh tế, quốc phòng, an ninh và cam kết quốc tế về giảm phát thải.

Thực hiện các nghị quyết này, trong những năm qua ngành điện đã tích cực triển khai nhiều giải pháp khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trong quản lý, vận hành hệ thống điện. Việc ứng dụng công nghệ hiện đại giúp tối ưu hóa sản xuất, truyền tải, phân phối điện, giảm lãng phí, nâng cao hiệu quả bảo đảm cung ứng điện và góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển bền vững ngành năng lượng. Nhờ đó, ngành năng lượng đã duy trì tăng trưởng ổn định, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Diễn đàn uy tín quy tụ hơn 100 báo cáo khoa học

Qua nhiều kỳ tổ chức, Hội nghị Khoa học và Công nghệ Điện lực toàn quốc đã trở thành diễn đàn khoa học uy tín, thu hút sự tham gia của các tổ chức, doanh nghiệp và chuyên gia từ ASEAN, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu và Mỹ. Năm nay, chỉ sau thời gian ngắn phát hành thông báo, Ban tổ chức đã nhận được hơn 100 báo cáo khoa học, trong đó gần 50 báo cáo được lựa chọn trình bày tại hội nghị, bao trùm các lĩnh vực: Nguồn điện; truyền tải điện; phân phối và dịch vụ khách hàng, điều độ, vận hành hệ thống, chuyển đổi số và ứng dụng AI.

Với chủ đề “Chuyển dịch năng lượng và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia”, Hội nghị năm 2025 tập trung vào những vấn đề thực tiễn, mang tính thời sự trong lĩnh vực năng lượng, điện lực. Đặc biệt là thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ mới, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để phát triển nhanh, bền vững ngành năng lượng. Đồng thời từng bước làm chủ công nghệ hiện đại, công nghệ năng lượng nguyên tử, tiến tới tự chủ sản xuất phần lớn thiết bị năng lượng phục vụ nhu cầu trong nước và hướng tới xuất khẩu.

Khoa học - công nghệ bảo đảm an ninh năng lượng

Tại hội nghị các nhà khoa học, chuyên gia và các doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực điện lực đã tổng kết, giới thiệu các tiến bộ khoa học công nghệ, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để phát triển ngành điện xanh và bền vững. Đặc biệt các đại biểu tập trung bàn thảo, kiến nghị các giải pháp kỹ thuật và chính sách để thực hiện mục tiêu chuyển dịch năng lượng theo hướng xanh, sạch, và bền vững, đồng thời giải quyết các thách thức về an ninh cung ứng điện trong bối cảnh tăng trưởng của năng lượng tái tạo.

Trong đó, ông Nguyễn Xuân Tuấn, Trưởng ban Khoa học Công nghệ và Chuyển đổi số Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã trình bày tham luận “Định hướng phát triển của EVN trong xu thế dịch chuyển của ngành điện Việt Nam và thế giới”. Tiếp nối chương trình, đại diện nhiều đơn vị chuyên môn trình bày các báo cáo quan trọng. Ông Nguyễn Thế Văn, Phó Trưởng phòng Phương thức, Công ty Vận hành hệ thống điện và thị trường điện Quốc gia (NSMO) tập trung phân tích nội dung “Điều độ, vận hành hệ thống điện trong bối cảnh gia tăng năng lượng tái tạo”, nêu rõ các yêu cầu mới đối với khả năng dự báo, phân bổ công suất và đảm bảo ổn định hệ thống.

Ông Ma Chao, Trưởng phòng Kỹ thuật Tập đoàn Hoa Điện Trung Quốc, giới thiệu giải pháp “Chuyển đổi nhiên liệu, nâng cao độ tin cậy” nhằm tăng hiệu quả vận hành và giảm phát thải. Chuyên gia chuyển đổi số Đức Đỗ - Nhà sáng lập Công ty Công nghệ ETLabs (Australia), trình bày tham luận “Chuyển đổi số ngành điện lực”, nhấn mạnh tầm quan trọng của nền tảng dữ liệu, tự động hóa và các giải pháp điều hành thông minh trong quá trình hiện đại hóa ngành điện.

Trong bối cảnh toàn cầu thúc đẩy chuyển đổi năng lượng xanh, bền vững, nhiều chuyên gia khẳng định điện hạt nhân sẽ tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong bảo đảm an ninh năng lượng và nâng cao năng lực khoa học, công nghệ quốc gia. Ông Hoàng Sỹ Thân, Trưởng ban Kế hoạch và Quản lý khoa học, Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam (Vinatom) cũng đã trình bày báo cáo “Xây dựng và vận hành nhà máy điện hạt nhân”, phân tích kinh nghiệm quốc tế cũng như yêu cầu về hạ tầng, nhân lực, quản lý an toàn khi xem xét phát triển loại hình năng lượng này.

Hoàn thiện chính sách thúc đẩy chuyển dịch năng lượng

Ở góc độ quy hoạch, nghiên cứu, ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Phát triển Hệ thống điện, Viện Năng lượng (Bộ Công Thương) trình bày tham luận về điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050. Báo cáo trình bày sự cần thiết điều chỉnh và cách tiếp cận Quy hoạch điện VIII… Ông Cường cũng nhấn mạnh những vướng mắc trong quá trình triển khai Quy hoạch điện VIII; dự báo phụ tải, kiểm soát phát thải trong lộ trình đạt mục tiêu Net Zero 2050, và nhu cầu vốn rất lớn cho phát triển hạ tầng điện…

Từ thực tiễn nghiên cứu và triển khai quy hoạch, đại diện Viện Năng lượng đưa ra một số kiến nghị trọng tâm, ưu tiên thực hiện như: Cần xây dựng, hoàn thiện chính sách pháp luật về giá điện, bao gồm xây dựng cơ chế giá điện 2 thành phần đối với cả phía các hộ tiêu thụ điện và phía các nguồn điện; giá dịch vụ phụ trợ; khung giá các loại nguồn điện.

Cùng với đó, cần ban hành cơ chế khuyến khích phát triển nguồn điện mặt trời và nguồn điện gió, đặc biệt là tại Miền Bắc, có xét đến yếu tố gần trung tâm phụ tải, giảm chi phí truyền tải, đảm bảo hài hòa về hiệu quả kinh tế, tài chính cho nhà đầu tư, nhà nước và người sử dụng điện.

Bên cạnh đó, cần rà soát tháo gỡ các vướng mắc về thủ tục hành chính trong đầu tư, phát triển các dự án điện lực nhằm đảm bảo tiến độ, chất lượng khi thực hiện dự án; đồng thời cần có chế tài đủ mạnh đối với các dự  án chậm tiến độ.

Phát biểu bế mạc hội nghị, ông Đặng Hoàng An, Chủ tịch Hội đồng Thành viên EVN khẳng định, các tham luận của chuyên gia trong nước và quốc tế đã tập trung vào những vấn đề mang tính thời sự, thiết thực và cấp bách của ngành điện. Sau gần hai ngày làm việc, các nội dung thảo luận đều bám sát định hướng lớn, nhất là việc triển khai Nghị quyết 70-NQ/TW, với nhiều vấn đề vĩ mô được tiếp cận một cách khoa học và bài bản.

Các chuyên gia đã vận dụng hiệu quả các công cụ nghiên cứu hiện đại của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, Internet vạn vật…, từ đó góp phần thúc đẩy mạnh mẽ quá trình ứng dụng công nghệ mới, đặc biệt là công nghệ số, vào thực tiễn hoạt động của ngành điện lực trong thời gian tới.

“Chiến lược ứng dụng khoa học, công nghệ của ngành điện lực Việt Nam đến năm 2030 tập trung đẩy mạnh chuyển đổi số, tự động hóa và áp dụng công nghệ tiên tiến nhằm nâng cao hiệu quả vận hành, bảo đảm an ninh năng lượng và phát triển bền vững”, ông Đặng Hoàng An nhấn mạnh.